Συνέντευξη στο theartfoundation.metamatic.gr για τις Ημέρες Σύγχρονης Ικαριακής Δημιουργίας που διοργανώνει το ikariamag.gr 17-20 Δεκεμβρίου 2015 στο metamatic:taf, Νορμανού 5 Αθήνα:
Το metamatic:taf έχει τη μεγάλη χαρά να υποδεχτεί για ακόμη μια φορά και λίγο πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων το àrtεις; fest, το τρίτο κατά σειρά φεστιβάλ σύγχρονης Ικαριακής Δημιουργίας στην Αθήνα. Πρόκειται για μια πολυδιάστατη συνάντηση που περιλαμβάνει εικαστικά, φωτογραφία, εγκαταστάσεις και video art, προβολές ντοκιμαντέρ, παρουσιάσεις βιβλίων, θέατρο, παραμύθια, πολλή μουσική και φυσικά… ικαριακά προϊόντα. Εν αναμονή της έναρξης του φεστιβάλ, κουβεντιάσαμε με τον Κωνσταντίνο Βατούγιο, τον άνθρωπο που εμπνεύστηκε και συντονίζει το επιτυχημένο και πολυαγαπημένο πλέον project.
-Πώς εκτιμάς τη μέχρι τώρα πορεία του Φεστιβάλ και τι θα έλεγες ότι είναι αυτό που το κάνει τόσο ξεχωριστό;
Θέλω να πιστεύω ότι κάτι έχουμε καταφέρει ως τώρα. Δε μπορώ όμως να έχω καθαρή την εικόνα του γιατί είμαι ο ίδιος πολύ μέσα στη φάση. Ας το κρίνουν καλύτερα οι επισκέπτες. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι ξεκινήσαμε φιλοξενώντας έργα και δουλειές Ικαρίων ή ικαριακής θεματολογίας. Στο 2ο κιόλας Φεστιβάλ, γίναμε η αφορμή για να κινητοποιηθούν καλλιτέχνες με σκοπό να ενταχθούν στο artεις;. Φέτος, η συντριπτική πλειοψηφεία των εγκαταστάσεων, είτε είναι δικά μας project, είτε ξεκίνησε αποκλειστικά με την ώθηση του Φεστιβάλ: Συζητήσαμε στο arteam τι θέλουμε να κάνουμε, σχεδιάσαμε μαζί με τους καλλιτέχνες και στο τέλος προχωρήσαμε τις ιδέες εκείνες που «λειτουργούν» μέσα στην αποφασισμένη θεματική. Και όχι μόνο αυτό: Ένα μεγάλο – πολύ μεγάλο- μέρος του Φεστιβάλ, δουλεύεται στο νησί. Άνοιξε η όρεξη σε δημιουργικούς ανθρώπους που μένουν στην Ικαρία και τώρα υπάρχουν πυρήνες φίλων σε Ικαρία και Αθήνα που συνεργαζόμαστε στενά, καθημερινά, για να φέρουμε το περιεχόμενο εις πέρας.
Τώρα, σχετικά με το αν είναι «ξεχωριστό», δε ξέρω τι να πω. Θα έλεγα ότι αν είναι, οφείλεται στον απλό λόγο πώς δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο, τουλάχιστον για την Ικαρία. Υπάρχουν άλλα πράγματα, εξίσου ή και πιο ενδιαφέροντα αλλά όχι έτσι.
-Μίλησέ μας λίγο για τη φετινή διοργάνωση. Πώς διαμορφώθηκε η θεματική, ο προσανατολισμός και τι νέα στοιχεία υπάρχουν φέτος;
Τη διοργάνωση του φεστιβάλ την έχει το ikariamag.gr. Εμείς δηλαδή. Το ikariamag.gr είναι η αφορμή η οποία εδώ και 6 χρόνια έχει συγκεντρώσει πολλούς δημιουργικούς Ικαριώτες αλλά και φίλους του νησιού. Ξεκινήσαμε διαδικτυακά, αυτή είναι ακόμα η αφετηρία μας, και έχουμε προχωρήσει σε εκδόσεις, εκδηλώσεις, προϊόντα, το Φεστιβάλ και, καλά να ‘μαστε, βλέπουμε τι θα ακολουθήσει. Εκεί λοιπόν στο ikariamag.gr, έχουμε μία ιδιαίτερη αγάπη με τις ιστορίες, οι οποίες κατέχουν σημαντικό μέρος των «ελεύθερων πτήσεων», του blog μας ας πούμε. Το προηγούμενο artεις; είχε ως άξονα την πτήση του Ικάρου και την πτητική μας διάθεση. Φέτος, θα εστιάσουμε στον Ικαριώτη και την Ικαριώτισσα, στις ζωές τους και τις ιστορίες τους. Από το χτες και από το σήμερα. Ξέρετε, μεγάλο κομμάτι της ζωής μας ήταν η μετανάστευση και η προσφυγιά. Και αυτό θα το δείτε σε πολλές εγκαταστάσεις και εκδηλώσεις του φετινού Φεστιβάλ. Όταν ξεκινήσαμε τον σχεδιασμό δε γνωρίζαμε πως, δυστυχώς, θα είμαστε και επίκαιροι καθώς όλες αυτές τις ημέρες υποδεχόμαστε τους δυστυχείς αυτούς ανθρώπους στις ακτές μας, από τις οποίες κίνησαν οι παππούδες μας πριν μερικές δεκαετίες για ένα ανάλογο ταξίδι, πολλές φορές με την ακριβώς αντίθετη φορά.
Ως νέα στοιχεία φέτος, θα χαρακτήριζα, πέρα από αυτό που προείπα για την προετοιμασία μεγάλου μέρους του προγράμματος μας στην Ικαρία, τη φροντίδα μας στην «εμπειρία» του επισκέπτη. Θελήσαμε λοιπόν η είσοδος του καθενός στα δωμάτια των εγκαταστάσεων να του επιφυλάσσει μια πλουσιότερη επαφή με το περιεχόμενο αυτών, και σε πολλά να συμμετέχει και ο ίδιος, να μην είναι πια θεατής και να αλληλεπιδρά με τις αισθήσεις του. Ελπίζω κάτι να καταφέραμε. Μακάρι να είχαμε το χρόνο και τα μέσα για περισσότερα.
-Οι Ικαριώτες πώς προσεγγίζουν αυτό το εγχείρημα;
Μπορώ να πω με ενθουσιασμό. Είναι στ’ αλήθεια πολύ συγκινητικό όλο αυτό. Το βλέπουμε όχι μόνο από κοντά, τις ημέρες του Φεστιβάλ ή στον απόηχο του αλλά και πριν, από τον τρόπο που το μοιράζονται στο διαδίκτυο. Θα λεγες, σαν με περηφάνια. Και γενικά το βλέπουμε αυτό στο πώς διαχέεται το περιεχόμενο του ikariamag.gr. Κάτι τέτοια σε κάνουν αισιόδοξο, μια που εμείς στο περιοδικό δεν έχουμε ως κέντρο μας ας πούμε τις… «δημοφιλείς» όψεις της Ικαρίας αλλά προσπαθούμε να πηγαίνουμε και παραπέρα ή παραμέσα.
-Ποια είναι τα μεγαλύτερα κλισέ γύρω από την Ικαρία και τι ισχύει στην πραγματικότητα; Θεωρείς ότι το Φεστιβάλ έχει επιδράσει στην εικόνα που έχει ο κόσμος για την Ικαρία;
Δεν είμαι εγώ αυτός που θα ορίσει την πραγματικότητα. Τα κλισέ είναι πολλά, όμως δε θα έσπευδα να τα χρεώσω αποκλειστικά στους επισκέπτες ή τους τουρίστες μας. Πολλές φορές εμείς οι ίδιοι αναπαράγουμε όλα αυτά για αργούς ρυθμούς, τεμπελιές, αγχολυτικό τρόπο ζωής κλπ. Όχι ότι δεν ισχύουν ρε παιδί μου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αλλά, έλα, πάμε παρακάτω να δούμε και τίποτε άλλο. Να πούμε και κάτι άλλο πέρα από τα ετοιματζίδικα. Φτάνει με την Ικαρία σε τάπερ.
Δεν ξέρω αν το Φεστιβάλ, όπως και το ikariamag.gr έχουν επιδράσει διαφορετικά, εκπέμποντας μια αλλιώτικη εικόνα για την Ικαρία. Μακάρι να ισχύει αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είναι ο αρχικός μας στόχος. Δεν είμαστε εδώ για να ορίσουμε εμείς τι εστί Ικαρία. Δεν έχουμε αυτή την ανάγκη σε αντίθεση με ό,τι βλέπουμε τριγύρω που ο καθένας ξέρει να σου πει για το οτιδήποτε και σου κουνά το δάχτυλο. Αντιθέτως, οι ίδιοι διακηρρύττουμε την ύπαρξη πολλών Ικαριών και το δικαίωμά τους να αποτελούν την «Ιθάκη» μας με τον τρόπο που το έχει ανάγκη έκαστος. Εμείς, εκείνο που θέλουμε είναι να βρισκόμαστε, να θυμόμαστε, να σχεδιάζουμε, να δοκιμάζουμε, να τρώμε τα μούτρα μας, να ξαναπροσπαθούμε, να γλεντάμε και να έχουμε τριγύρω μας ανθρώπους που τη βρίσκουν και με την Ικαριά και με τη δημιουργία. Αυτό.
-Τέλος, ποια είναι η πιο όμορφη ανάμνηση που έχεις από το νησί σου;
Όταν ήμουν 11-12 χρονών και έστηνα παραστάσεις εκεί με συνομιλήκους αλλά και μεγαλύτερους μου. Αυτή η – δίπλα στη θάλασσα- αίσθηση απόλυτης ελευθερίας στη δημιουργία, που ελάχιστες φορές την έχω αισθανθεί έκτοτε. Οι πρόβες δίπλα στα καΐκια και η πλατεία φωτισμένη για την παράσταση. Το ατέλειωτο περιπετειώδες καλοκαίρι με την πιτσιρΙκαρία.