11ο Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Η Ανοιξιάτικη γιορτή κλασικής μουσικής στην Ξάνθη Σάββατο 1 έως και Σάββατο 8 Απριλίου 2017 Το φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ξάνθη, με μια ποιοτική προοπτική στον πολιτισμό συμπλήρωσε τα έντεκα χρόνια παρουσίας του στην ευρύτερη περιοχή. Εκφράζει το χώρο της σοβαρής μουσικής και πραγματοποιείτε σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου των τοπικών ωδείων και μουσικών σχολείων. Λάμπης Βασιλειάδης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ενημερωθείτε από το αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ www.fex.org.gr Δευτέρα 3 Απριλίου 2017 [20.30] Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης – (το σπίτι που γεννήθηκε ο Μ. Χατζιδάκις) Συναυλία για φωνή και πιάνο Με τον Ανδρέα Ξενόπουλο, πιάνο και την Μαρίνα Θεωδοροπούλου, σοπράνο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ Maurice Ravel (1875-1937) Πέντε τραγούδια πάνω σε Ελληνικές Δημοτικές Μελωδίες Chanson de la mariée (Ξύπνησε πετροπέρδικα) Là-bas, vers l’église (Κάτω στον Άγιο Σίδερο) Quel galant m’est comparable (Ποιος ασίκης σαν κι εμένα) Chanson des cueilleuses de lentisques (Ν’ άντζελος είσαι μάτια μου) Tout gai! (Γιαρούμπι!) L. A. Bourgault – Ducudray (1840-1910) από τα 30 τραγούδια πάνω σε Ελληνικές Δημοτικές Μελωδίες Πέντε χρόνια περπατούσα Άστραψεν η ανατολή Μα τί το θέλη η μάνα σου Κλάψετε μάτια, κλάψετε Στά Γιάννινα μώρ᾽ Καλαματιανή Ένα πουλάκι την αυγήν Αλέξανδρος Μποτετζάγιας (1908-1991) Το Υφάδι Ταραντέλλα Γιάννης Κωνσταντινίδης (1903-1984) από τα 20 τραγούδια του Ελληνικού Λαού Λαλούδι της Μονεβασιάς Πιάνω πέτρες και λιθάρια Το Ερηνάκι Μέρα Μέρωσε Δεν είν᾽ αυγή να σηκωθώ Μάνος Χατζιδάκις (1925-1994) Ματωμένος Γάμος Ποίηση: Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα Μετάφραση: Νίκος Γκάτσος
Εισαγωγή
Τώρα νυφούλα μου χρυσή
Νανούρισμα
Γύρνα φτερωτή του μύλου
Κουβάρι κουβαράκι
Ήταν καμάρι της αυγής
Επίλογος Η πρώτη εκδοχή πέντε τραγουδιών του Ravel γράφτηκε το 1904 ύστερα από επείγουσα έκκληση του Pierre Aubry, ο οποίος ήθελε να τα χρησιμοποιήσει σε μία διάλεξη που έδινε για το Ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι. Ένας κοινός φίλος του Aubry και του Ravel, ο Michel D Calvocoressi (Ελληνικής καταγωγής ο ίδιος) βρήκε πέντε ενδεικτικά παραδείγματα και ο Ravel πρόσθεσε συνοδεία πιάνου για αυτά σε μόνο 36 ώρες. Τα πέντε τραγούδια είναι όλα τραγούδια από το νησί της Χίου, φημισμένου για την παραγωγή μαστίχας. Συνδυάζουν το ανάλαφρο ‘Γιαρούμπι’ με το βαθυστόχαστο ‘Κάτω στον Άγιο Σίδερο’ και κινείται από την τελευταία σερενάτα του γαμπρού την ημέρα του γάμου του (‘Ξύπνησε πετροπέρδικα’), στον ενθουσιασμό του παλληκαριού που είναι γεμάτος αυτοπεποίθηση (‘Ποιός ασίκης σαν κι εμένα’) με τον θαυμασμό της ομορφιάς (‘Ν’αντζελος είσαι μάτια μου’).
O Ducoudray ταξίδεψε στην Ελλάδα και τα παράλια της Μικράς Ασίας το 1875 προκειμένου να μελετήσει την παραδοσιακή τους μουσική. Ο σκοπός του ήταν να δείξει ότι στη δημοτική και εκκλησιαστική μουσική των σύγχρονων Ελλήνων επιβίωναν οι κλίμακες της αρχαίας ελληνικής μουσικής και ότι αυτές οι κλίμακες μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή ανανέωσης του δυτικοευρωπαϊκού μουσικού ιδιώματος. Οι Τριάντα δημοτικές μελωδίες της Ελλάδας και της Ανατολής υπήρξαν ιδιαίτερα δημοφιλείς και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για συνθέτες όπως ο Σπύρος Σαμάρας και ο Μανώλης Καλομοίρης.
Ο Αλέξανδρος Μποτετζάγιας με καταγωγή από την Κέρκυρα ήταν διευθυντής φιλαρμονικών και χορωδιών, καθηγητής μουσικής και συνθέτης. Έδειξε το ενδιαφέρον του για τη διδασκαλία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής με την έκδοση του βιβλίου Τραγουδώ την Ελλάδα σε μουσική δική του και στίχους του Β. Παπαευθυμίου.
Με διπλή καλλιτεχνική ταυτότητα και ανάλογη συνθετική πορεία (Κωνσταντινίδης–Γιαννίδης), ως Κωνσταντινίδης έστρεψε με τρυφερή ευαισθησία το συνθετικό του ενδιαφέρον στην παραδοσιακή ελληνική μουσική. Μελέτησε την ιστορία της μουσικής και ασχολήθηκε σοβαρά με το να χρησιμοποιήσει τις ιμπρεσιονιστικές και νεο-φολκλορικές εκφάνσεις της λόγιας δυτικοευρωπαϊκής μουσικής στα χρόνια του μεσοπολέμου, κάτι που διακρίνεται σε όλα τα συνθετικά του πονήματα, και επηρεάστηκε βαθύτατα από τη δημοτική παράδοση.
ΜΑΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ, σοπράνο
Η Μαρίνα Θεοδωροπούλου είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, και συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Πανεπιστήμιο Γιορκ (ΗΒ) με ειδίκευση στο μπαρόκ τραγούδι. Υπό την επίβλεψη του Peter Seymour, και ως υπότροφος του ΙΚΥ ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στο ίδιο πανεπιστήμιο. Η διατριβή της περιλάμβανε την μουσικολογική επιμέλεια, πρώτη σύγχρονη κριτική έκδοση και ηχογράφηση 28 αυτόγραφων καντατών για σοπράνο και μπάσο κοντίνουο που συνέθεσε ο Alessandro Scarlatti μεταξύ 1704-1705.
Η Μαρίνα έχει εμφανιστεί ως σολίστ σε συναυλίες και φεστιβάλ στην Ελλάδα, την Αγγλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ταϊλάνδη. Το ρεπερτόριό της περιλαμβάνει έργα από την εποχή του πρώιμου Μπαρόκ ως τη σύγχρονη, με ενδεικτικά έργα τα Come ye sons of Art away και The Fairy Queen του Purcell, Stabat Mater του Pergolesi, St Matthew Passion και St John’s Passion του J. S. Bach, La Giuditta του A. Scarlatti, Dixit Dominus και Messiah του Handel, C Minor Mass και Requiem του Mozart, και τα Ρέκβιεμ των Brahms, Faure, Britten και Verdi. Ερμηνείες όπερας περιλαμβάνουν την όπερα Dido and Aeneas του Purcell, σκηνές από Die Zauberflöte, Don Giovanni και Le nozze di Figaro του Mozart, La Boheme του Puccini. Έχει επίσης ερμηνεύσει μουσική από Έλληνες συνθέτες, όπως Μάντζαρος, Γκρεκ, Σαμάρας, Μποτετζάγιας, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, καθώς και την πρώτη εκτέλεση του Nel fiore del mio terzo Aprile του Δ. Μαραγκόπουλου στη Βενετία.
Ως μέλος του Duo Dulce Amarum (φωνή και αναγεννησιακό λαούτο/θεόρβη) έχει εξερευνήσει και ερμηνεύσει ρεπερτόριο του πρώιμου Μπαρόκ και έχει πραγματοποιήσει συναυλίες και σεμινάρια στην Αγγλία και την Ιταλία.
Ύστερα από συνεργασία με τον καθηγητή Robert Toft, έχει ηχογραφήσει ακουστικά παραδείγματα που συνοδεύουν το βιβλίο του με τίτλο Bel canto: a practical guide (Oxford University Press, 2013), στο οποίο γίνεται μια προσέγγιση της τραγουδιστικής ερμηνείας στην αρχή του 19ου αιώνα. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα και σεμινάρια με τους Ε. Τσιρακίδου, Ρ. Πουλημένου, Y. Seymour, A. Reibenspies, Dame E. Kirkby, J. Rodgers, M. Lawson, B. Schlick, R. Jackson και άλλους.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ, πιάνο Διδάκτωρ της Μουσικής Σχολής Glenn Korff του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα-Λινκολν των Ηνωμένων πολιτειών, ο Έλληνας πιανίστας Ανδρέας Ξενόπουλος έχει δίνει ετησίως συναυλίες σε κεντρικές πόλεις της Ευρώπης, της Ταϊλάνδης και των Ηνωμένω Πολιτειών. Μέσα από την αυξανόμενη παρουσία του στο χώρο της μουσικής εκπαίδευσης παραδίδει ετησίως Master Classes σε Ελλάδα και εξωτερικό και πολλοί μαθητές εξελίσσονται μουσικά υπό την καθοδήγησή του. Από το 2002 μέχρι σήμερα έχει συνθέσει μουσική για τρεις θεατρικές παραστάσεις, έργα για σόλο πιάνο καθώς και ένα κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα. Έχει παρακολουθήσει δεκάδες διεθνή σεμινάρια με αναγνωρισμένους πιανίστες, συμπεριλαμβανομένων των Reinhart Becker (Trossingen Musikhochshule, Γερμανία), Kemal Gekic (University of Maiami), Steve Glasser (Ohio State University), Maxim Mogilewsky, Svetlana Smolina, Eri Nakagawa (Mahidol University of Thailand), Eduard Zilberkant (University of Fairbanks, Alaska), Prisca Benoit (Paris Conservatory) και πολλούς άλλους. Έχει αναγνωριστεί από πολλούς διεθνείς διαγωνισμούς στην πιανιστική ερμηνεία όπως τον University of Nebraska–Lincoln Concerto Competition (1ο Βραβείο), Chicago Women’s University Club Piano Competition (1ο Βραβείο), 14ο Bowling Green State University Concerto Competition (3ο Βραβείο), 1ο Διαγωνισμός Σύνθεσης και Μουσικής Δωματίου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (3ο βραβείο), Βραβείο πιανιστικής επάρκειας στους μαθητικούς αγώνες 2004 καθώς και 3ο βραβείο διεύθυνσης στην κατηγορία Σύγχρονου Ελληνικού Τραγουδιού για χορωδία και ορχήστρα. Το 2012, συμμετείχε στην επιτροπή του 1ου Russian Heritage Piano Competition που οργανώθηκε από το ειδικό σχολείο μουσικής του κονσερβατορίου της Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία. Το 2006 ο Ανδρέας Ξενόπουλος ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την καλλιτεχνική επιχειρηματικότητα και τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Μέχρι σήμερα έχει οργανώσει μουσικά δρώμενα, φεστιβάλ, σεμινάρια και συναυλίες σε δεκάδες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής αναπτύσσοντας ένα δίκτυο μετακίνησης καλλιτεχνών και μαθητών μεταξύ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Από το 2009 είναι διευθυντής οργάνωσης παραγωγής του Piano Plus Festival στην Αθήνα (www.pianoplusfestival.gr). Συνδιοργάνωση: Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης /Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τ.Μ.Σ. / Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης/ Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης
Τρίτη 4 Απριλίου 2017 [20.30] Γενισέα Συναυλία πιάνου Ι Με τους φοιτητές της Κατεύθυνσης Πιάνου Σχολή Οπτικοακουστικών Τεχνών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Λαβασάς, Αλβίζου, Βέγκου, Ριγανά, Νίκου, Στασινός, Πανάγου).
Πρόγραμμα Συναυλία πιάνου Ι Schubert/Liszt – Auf dem wasser zu singen
Aufenthalt Gretchen am Spinnrade Erlkönig F. Schubert – Impromptu Op.90 No.4 Μαρία Βέγκου L.v. Beethoven – Piano Sonata Op.31 No.2 i.Largo-Allegro ii.Adagio iii.Allegretto Μαριάννα Ρηγανά
J.S. Bach Toccata in C minor, BWV 911
S. Rachmaninoff – Etude Tableaux Op.33 No5
P.I. Tchaikovsky – Dumka Op.59
Άννα Αλβίζου
Όπερα και πόλη – Όπερα για όλους: Η όπερα ως αστικός θεσμός και δημόσιο θέαμα από τον 17ο αιώνα μέχρι σήμερα Με τον Γεώργιο Π. Τσομή Αναπληρωτή Καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ. Τετάρτη 5 Απριλίου 2017 Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης, 20:00. Η όπερα είναι μία τέχνη που γεννήθηκε κατά την περίοδο της όψιμης Αναγέννησης (τέλη του 16ου, αρχές του 17ου αιώνα), όταν μία ομάδα πνευματικών ανθρώπων στη Φλωρεντία μελετώντας την Αρχαία Ελληνική Μουσική και τα συγγράμματα του Αριστοτέλη περί μουσικής και δραματικής τέχνης θέλησε να αναβιώσει το αρχαίο ελληνικό δράμα. Η νέα αυτή τέχνη αποτέλεσε αρχικά προνόμιο πριγκίπων, δουκών και άλλων ευγενών αλλά και της Παπικής Εκκλησίας. Γρήγορα όμως με την κοινωνική άνοδο των μεσαίων τάξεων η όπερα γίνεται αστική υπόθεση. Η ανερχόμενη αστική τάξη αποκτώντας αυξημένες αρμοδιότητες και ελευθερίες με την καλλιέργεια των τεχνών και των επιστημών μεταβάλλει την όπερα, αρχικά στη Βενετία και σιγά-σιγά στις περισσότερες Ευρωπαϊκές πόλεις, σε ένα εμπορικό θέαμα διαθέσιμο στην αγορά στη βάση μιας διαρκούς προσφοράς. Στις αρχές του 18ου αιώνα η όπερα έχοντας συμπληρώσει περίπου 100 χρόνια ζωής καθίσταται αποκλειστικά δημόσιο θέαμα λαμβάνοντας κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα, παρόμοιο με αυτόν που είχε και το αρχαίο ελληνικό δράμα κατά τον 5ο αι. π.Χ. Σε αυτό βοήθησαν όχι μόνο το ανθρωπιστικό πνεύμα της Αναγέννησης αλλά και οι αξίες του Διαφωτισμού λίγο αργότερα και οι κοινωνικές ανατροπές που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση. Η παραπάνω διάλεξη επιχειρεί να καταδείξει τη μετάβαση της όπερας από αυλικό σε αστικό και λαϊκό θέαμα διερευνώντας και την περίπτωση της Ελλάδας, στην οποία η τέχνη αυτή ως ξενόφερτο είδος θεωρείται ακόμα αποκλειστικότητα μιας ελιτίστικης τάξης. Συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα Ο Γεώργιος Τσομής γεννήθηκε στο Αίγιο Αχαΐας. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φραγκφούρτης πάνω στην αρχαϊκή μελική μονωδική ποίηση και συγκεκριμένα στην ποίηση της Σαπφούς, του Αλκαίου και του Ανακρέοντα. Είναι υφηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φραγκφούρτης με μελέτες και μονογραφίες για την ανάδειξη του επικού ποιητή της ύστερης αρχαιότητας Κόιντου Σμυρναίου. Αντικείμενα της ερευνητικής του δραστηριότητας και των δημοσιεύσεών του αποτελούν η Επική και η Λυρική Ποίηση, η Λατινική Ιστοριογραφία (Σαλλούστιος) και η Ερωτική Ελεγειακή Ποίηση (Προπέρτιος, Οβίδιος). Ασχολείται επίσης με την πρόσληψη έργων της Αρχαίας Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας στη νεώτερη και σύγχρονη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, το θέατρο, τη μουσική (ιδιαίτερα την όπερα) και τον κινηματογράφο. Εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης. Σήμερα ανήκει ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας. Παράλληλα με τις σπουδές του στην Κλασική Φιλολογία σπούδασε Ανώτερα Θεωρητικά της Μουσικής και φοίτησε στο τμήμα Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης. Με την ιδιότητα του μουσικολόγου και φιλολόγου συνεργάστηκε στον τομέα της δραματολογίας στο ανέβασμα οπερατικών έργων σε γερμανικά θέατρα. Από το 2010 μέχρι το 2015 στήριξε ως επιστημονικός σύμβουλος τις εργασίες του Μεγάρου Μουσικής Κομοτηνής. Υπήρξε ο συγγραφέας του εκπαιδευτικού θεατρικού δρώμενου «Τα παιδιά γνωρίζουν το Μέγαρο» (σκηνοθεσία Michael Seibel) στο πλαίσιο της στρατηγικής δημιουργίας και προσέλκυσης κοινού για το Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής. Από το 2015 ανήκει ως επιστημονικός σύμβουλος και δραματολόγος στο Διεθνές Opera-Studio Πάτρας του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πατρών (Henry Purcell, Διδώ και Αινείας – Απρίλιος 2016, Christoph Willibald Gluck, Orphée et Eurydice – Μάιος 2017). Το Σεπτέμβριο του 2016 ήταν επιστημονικός υπεύθυνος και διδάσκων στο 1ο Θερινό Σχολείο «Αρχαίο Δράμα 2016 – Το αρχαίο ελληνικό δράμα ως παραστατική τέχνη» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Υποστήριξη: Δήμος Ξάνθης / Δήμος Αβδήρων
Υποστηρικτής του Φεστιβάλ : ΣΜΥΡΔΕΞ Α.Ε.
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Λάμπης Βασιλειάδης
Παρουσίαση: Γιάννης Στεφανίδης
Οργάνωση παραγωγής Φεστιβάλ: Φ.Ε.Ξ
Spot του Φεστιβάλ: https://www.youtube.com/watch?v=JMcFiLrw0ZI&feature=share
