Η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης ιδρύθηκε το 1952 και διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο ως ένας φορέας ανάπτυξης της ποιότητας ζωής στην ευρύτερη περιοχή. Διαχειρίζεται μέχρι σήμερα αξιόλογο κεφάλαιο πολιτιστικού αποθέματος, στους τομείς της παραδοσιακής και της σύγχρονης δημιουργίας καθώς και σε τομείς ελκυστικούς όπως η τέχνη και η εκπαίδευση.
Δραστηριοποιείται στην Αν. Μακεδονία και τη Θράκη, όπου ο πληθυσμός συγκροτείται από πολλές διαφορετικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και φυλετικές ομάδες, που επηρεάζουν τη ζωή της περιοχής από τον περασμένο αιώνα.
Αποτέλεσμα των δράσεων της είναι η δημιουργία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ξάνθης και Αβδήρων, η συλλογή λαογραφικού υλικού και η ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου Ξάνθης, η Κινηματογραφική Λέσχη, το Πολιτιστικό Ραδιόφωνο, η λειτουργία πολιτιστικών και εκπαιδευτικών εργαστηρίων, η συμμετοχή στο θεσμό του «Ελεύθερου Πανεπιστημίου» και η οργάνωση θεσμών της περιοχής.
Έργο που αποτέλεσε έναυσμα δημιουργίας βασικών υποδομών και καθιέρωσαν τη Φ.Ε.Ξ. ως το σημαντικότερο Μη κυβερνητικό – μη κερδοσκοπικό φορέα.
Σήμερα, η περιοχή μας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σ’ όλους σχεδόν τους τομείς. Εφαρμογή της βασικής ιδέας της νέας στρατηγικής είναι το πρόγραμμα «κοιτάσματα πολιτισμού». Σχεδιάστηκε ως η κεντρική διαχειριστική μονάδα πολλών πιλοτικών, πειραματικών υποπρογραμμάτων, για την απόκτηση γνώσεων και εμπειριών και τη χρήση αυτών στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Σκοπός, η χρησιμοποίηση υπάρχουσας υποδομής με διαρκώς αναπροσαρμοζόμενη φιλοσοφία, ώστε να κατακτά την εμπιστοσύνη του κοινού (πολυσύνθετες κοινωνικές ομάδες και σε περιοχές με ιδιαιτερότητες), να τροφοδοτεί με μοντέλα ανάπτυξης, καθώς και να εκπαιδεύει δυναμικό για τη χρήση αυτών.
Βάση αυτής της διάρθρωσης του προγράμματος η ΦΕΞ οργανώνει όλες τις δράσεις της σε τμήματα που λειτουργούν ως εργαλεία ανάπτυξης και διαχείρισης του πολιτιστικού αγαθού της περιοχής μας, συντελώντας στην καλύτερη αξιολόγηση και αξιοποίηση αυτού.
