Συνεχίζεται στη Ροτόντα η έκθεση «Θεσσαλονίκη 1922: Μνημεία και Πρόσφυγες», η οποία διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η έκθεση εστιάζει αφενός στη χρήση των θρησκευτικών μνημείων ως προσωρινή στέγη των προσφύγων, όταν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, αφετέρου στη μεταφορά και διάσωση, από τις προσφυγικές οικογένειες, πολλών κειμηλίων, κυρίως φορητών εικόνων, από τις περιοχές προέλευσής τους, όπως την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, με την παρουσίαση, για πρώτη φορά σε έκθεση, 36 εικόνων και θρησκευτικών κειμήλιων.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη, με τίτλο «Οι πρόσφυγες στα μνημεία της Θεσσαλονίκης», μέσα από πλούσιο εικονογραφικό υλικό, ταχυδρομικά δελτάρια και αποκόμματα εφημερίδων, αποτυπώνεται η εικόνα της πόλης κατά την κρίσιμη δεκαετία 1912-1922, στη διάρκεια της οποίας, τα μνημεία, μετά την απελευθέρωση, έγιναν τόποι εγκατάστασης πολλών προσφύγων, είτε από τις βαλκανικές χώρες (1912-1917), είτε πυρόπληκτων μετά την πυρκαγιά του 1917, είτε της Μικρασιατικής Καταστροφής (1919-1922), που αποτελεί και την κορύφωση της περιόδου αυτής. Στο δεύτερο μέρος της ίδιας ενότητας παρουσιάζεται η Μικρασιατική Εκστρατεία και ειδικότερα, η απομάκρυνση των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, καθώς και το ταξίδι της προσφυγιάς προς τη Θεσσαλονίκη. Η ενότητα ολοκληρώνεται με την εγκατάσταση στην πόλη, και ειδικότερα στην περιοχή της ακρόπολης, όπου κτίστηκε σειρά πρόχειρων κατασκευών και οικιών σε επαφή με τα βυζαντινά οχυρωματικά τείχη, αλλά και σε ναούς, και ιδίως στον ναό της Αχειροποιήτου.
Το εποπτικό υλικό της ενότητας παραχωρούν προς χρήση το Γενικό Επιτελείο Στρατού, το ΕΛΙΑ – ΜΙΕΤ, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη-Αρχείο Μιράντας Μυράτ, το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς, το Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης, η Library of Congress, το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, η Source gallica.bnf.fr / Bibliothèque Nationale de France, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Θεματοφύλακας MoMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Αρχείο Fred Boissonnas, καθώς και οι ιδιώτες Παναγιώτης Ελευθερίου, Γιώργος Κωνσταντινίδης και Βύρων Μήτος.
Στη δεύτερη ενότητα, «Κειμήλια προσφύγων», παρουσιάζονται κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες, όπως φορητές εικόνες που ανήκουν σε ιδιώτες για τους οποίους η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης εξέδωσε απόφαση κυριότητας σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (Αναστασία Γεράκη, Γεώργιος Γκαβέσης, Χρήστος Δρακούλης, Αριστείδης Κεσόπουλος, Βασιλική Κορομηνά, Γεώργιος Κυριαζής, Δημήτρης Μακρίδης, Ειρήνη Μποζίνου, Βαρβάρα Τσαχιρίδου, Μιλτιάδης Χατζηγεωργίου, Θεανώ Χατζηπασχάλη, Ηρακλής Ξανθόπουλος, Μαρί Πισκουλιάν), και παλαίτυπα από την ιδιωτική συλλογή του Αριστείδη Κεσόπουλου. Παράλληλα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης συνεργάστηκε με τις Ιερές Μητροπόλεις Θεσσαλονίκης, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, καθώς και Νεαπόλεως και Σταυρούπολεως, οι οποίες δάνεισαν για την έκθεση εικόνες και εξαπτέρυγα που δώρισαν σε αυτές πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία και κοσμούν σήμερα τους ναούς τους.
Εννέα από τις εικόνες της έκθεσης συντηρήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς.
Διάρκεια έκθεσης: έως 31 Δεκεμβρίου
Από την Κυριακή 16 Οκτωβρίου μέχρι την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2022 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης φιλοξενεί στο Βυζαντινό Λουτρό μέρος του project «Βυζαντινό Λουτρό, Συναντήσεις, Θεσσαλονίκη», σκοπός του οποίου είναι η σύνδεση της πόλης και της διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας με το συγκεκριμένο μνημείο.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.facebook.com/eyeswalk
Συνεχίζεται στο Γενί Τζαμί η έκθεση «Προς Τιμήν στον Δάσκαλο», αφιερωμένη στον εικαστικό καλλιτέχνη και καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ Γιώργο Τσακίρη, ο οποίος διετέλεσε, μέχρι τον Αύγουστο 2022 και συνολικά πλέον της μιας δεκαετίας, διευθυντής του 3ου εργαστηρίου Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Στην έκθεση περιλαμβάνονται, κυρίως, αντιπροσωπευτικά έργα νέων καλλιτεχνών, που φοιτούν ή αποφοίτησαν από το 3ο εργαστήριο κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Παράλληλα γίνονται προβολές με έργα και δραστηριότητες που συνδέουν το 3ο εργαστήριο με την ευρύτερη κοινωνία της Θεσσαλονίκης, της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η έκθεση εντάσσεται 57α Δημήτρια.
Διάρκεια έκθεσης: έως 20 Οκτωβρίου
Ημέρες & Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο 10:00 -16:00.
Πληροφορίες: 2310 829 065, pinakothiki@thessaloniki.gr
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της διαδικτυακής δράσης «Ιστορίες της πόλης», παρουσιάζει κάθε μήνα σύντομες ιστορίες, μικρές αφηγήσεις για περιοχές, μνημεία και μεμονωμένα ευρήματα της Θεσσαλονίκης, με στόχο να φωτίσει άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της πορείας της πόλης στον χώρο και τον χρόνο.
Η ιστορία του Οκτωβρίου, η οποία θα δημοσιοποιηθεί την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2022, αναφέρεται σε ψηφιδωτές απεικονίσεις του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, αγίου Δημητρίου, στην πρωτοβυζαντινή προσκυνηματική βασιλική του.
Τον Σεπτέμβριο …
… εγκαινιάσαμε στη Ροτόντα την έκθεση «Θεσσαλονίκη 1922: Μνημεία και Πρόσφυγες», η οποία διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα εγκαίνια τέλεσε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Γεώργιος Διδασκάλου, παρουσία της Γενικής Γραμματέως Σύγχρονου Πολιτισμού κας. Ελένης Δουνδουλάκη, των εκπροσώπων της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης Πρωτοσύγκελου π. Ιάκωβου, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνου καθώς και Σταυρουπόλεως και Νεαπόλεως κ. Βαρνάβα, και πλήθους κόσμου (9.09.22).
… φιλοξενήσαμε στον αύλειο χώρο του Αγίου Νικολάου Ορφανού μουσική δράση, που λειτούργησε ως πρόλογος παράστασης του Θεάτρου Σημείο, που παρουσιάστηκε στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Ισλαχανέ» στο πλαίσιο του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», που φέτος έχει ως θέμα την επέτειο μνήμης και τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (5&6.09.22).
…. στο πλαίσιο της διαδικτυακής δράσης «Ιστορίες της πόλης» (facebook/Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης) παρουσιάστηκε η ιστορία «Ρωμαϊκό λουτρό Νέας Ελβετίας» που αφορά στο ρωμαϊκό λουτρό, τμήμα του οποίου εντοπίστηκε απρόσμενα στα όρια της Κηφισιάς με τη Νέα Ελβετία, δίπλα στην Ε.Ο. Θεσσαλονίκης-Ν. Μουδανιών. Η παρουσία του σχετίζεται πιθανότατα με κάποια πολυτελή έπαυλη ενός αριστοκράτη της εποχής (3ος/4ος αιώνας μ.Χ.). (16.09.2022).
… φιλοξενήσαμε στο Γαλεριανό Συγκρότημα μουσική εκδήλωση του Ωδείου Άνω Πόλης , η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Μίκη Θεοδωράκη και στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (22.09.2022).
… συμμετείχαμε στον θεσμό «Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς», που το 2022 αφιερώνεται στη θεματική «Βιώσιμη Πολιτιστική Κληρονομιά – Διατηρώντας το παρελθόν για τις μελλοντικές γενιές», με τη διοργάνωση δύο δράσεων στο Επταπύργιο και ειδικότερα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές/τριες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχολείου της Θεσσαλονίκης (23.09.22) και θεματική περιήγηση (24.09.22). Επίσης, το σαββατοκύριακο του εορτασμού η είσοδος στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία της Θεσσαλονίκης ήταν ελεύθερη (23&24.09.22).
… εγκαινιάστηκε στο Γενί Τζαμί η έκθεση «Προς Τιμήν στον Δάσκαλο», αφιερωμένη στον εικαστικό καλλιτέχνη και καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, Γιώργο Τσακίρη (27.09.22).
