Τα φετινά Κυριακάτικα Πρωινά της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης συνεχίζονται με μία ενδιαφέρουσα συνάντηση του γνωστού κουαρτέτου εγχόρδων xPause με τον διεθνώς καταξιωμένο κόντρα τενόρο Νικόλα Σπανό.
Το πλούσιο πρόγραμμα περιλαμβάνει άριες Ιταλών συνθετών, όπως οι Καβάλι, Μπονοντσίνι, Μπρόσκι, τραγούδια των Σούμπερτ και Αν, καθώς και έργα των Ρεσπίγκι, Μπάρμπερ και Ρότα, πάνω σε ποιητικά κείμενα. Ξεχωριστή θέση στο πρόγραμμα κατέχουν τα έργα των Σίμου Παπάνα και του ίδιου του Νικόλα Σπανού.
Το έργο «‘La Folia’, Παραλλαγές για κουαρτέτο εγχόρδων» του εξάρχοντα βιολιστή της Κ.Ο.Θ. γράφτηκε το 2009 και προσεγγίζει με σύγχρονο τρόπο τον αναγεννησιακό τύπο μελωδίας, συνεχίζοντας μία παράδοση που ξεκίνησε από τον Μάντζαρο και τη διατήρησαν κορυφαίοι Έλληνες συνθέτες του περασμένου, αλλά και του τρέχοντος αιώνα.
Το ποιητικό έργο «“Επίγραμμα V” (1974) για κόντρα τενόρο και κουαρτέτο εγχόρδων» του Νικόλα Σπανού, που θα κάνει πρεμιέρα την Κυριακή, γράφτηκε για τον Βαγγέλη Γιακουμάκη. Ο συνθέτης είχε γράψει το ομώνυμο ποίημα συγκλονισμένος από την τραγωδία του νεαρού Κρητικού φοιτητή και το μελοποίησε με αφορμή τη συγκεκριμένη συναυλία.
Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2017, ώρα 12:00
Αίθουσα Συναυλιών Κ.Ο.Θ., Λ. Νίκης 73
Κουαρτέτο εγχόρδων xPause
Χριστίνα Λαζαρίδου (βιολί), Μιγκέλ Μιχαηλίδης (βιολί), Θανάσης Σουργκούνης (βιόλα), Λίλα Μανώλα (βιολοντσέλο)
Κόντρα τενόρος: Νικόλας Σπανός
Πρόγραμμα:
Φραντζέσκο Καβάλι (1602-1676): Άρια “Lucidissima face” από την όπερα Ιάσων
Τζιοβάννι Μπονοντσίνι (1670-1747): Άρια “Ombra mai fu” από την όπερα Ξέρξης
Ρικάρντο Μπρόσκι (1698-1756): Άρια “Se al labbro mio non credi” από την όπερα Αρταξέρξης
Σίμος Παπάνας (1979): Παραλλαγές για κουαρτέτο εγχόρδων “La Folia”
Φραντς Σούμπερτ (1797-1828): Τρία τραγούδια από τον κύκλο τραγουδιών Winterreise, op.89, D.911
– “Fruhlingstraum”
– “Die Krahe”
– “Der Leiermann”
Ρεϊνάλντο Αν (1874-1947): “Fêtes galantes”
Οττορίνο Ρεσπίγκι (1879-1936): Λυρικό ποίημα “Il tramonto” (1914) για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων
Σάμιουελ Μπάρμπερ (1910-1981): “Dover Beach” op.3 (1931) για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων
Νίνο Ρότα (1911-1979): “Il Presepio” (1930) για σοπράνο και κουαρτέτο εγχόρδων
Νικόλας Σπανός (1974): “Επίγραμμα V” (1974) για κόντρα τενόρο και κουαρτέτο εγχόρδων
Τιμές εισιτηρίων: 10€
Μειωμένο: 5 €
(ισχύει για μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές ωδείων)
Προπώληση εισιτηρίων από το εκδοτήριο της Κ.Ο.Θ., Λ. Νίκης 73,
τηλ. 2310 236990 (Δευτέρα-Πέμπτη 9:00-17:00, Παρασκευή 9:00-14:00)
και από το www.tsso.gr
ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ V
Γιὰ σένα, Βαγγέλη Γιακουμάκη, ποὺ ἀπορρίφθηκες.
Κεῖμαι ἐπιτέλους ἐν γαλήνῃ·
μὲ βρήκαν σάπιον ἔπειτ’ ἀπὸ μέρες
πολλές, νὰ μοῦ βαστοῦν τὸ σφαγιασμένο χέρι
κάτι πονετικοὶ ἀγκαθόβατοι, βουβοί,
σὲ τόπον ποὺ τὸν λέν’ Ἀνατολή
καὶ τὴν ἀνατολήν τώρα θωρῶ
γερμένος μέσα σὲ ἄνθη τόσα
ὅσα δὲν μοῦ χαρίστηκαν ποτές.
Διακριτικὸς ὑπῆρξα, ὡς καὶ στὸν θάνατον.
Δὲν εἶχα μάνα καὶ πατέρα, τέτοιος ποὺ ἤμουν·
κάτι θετὰ ἀδέλφια μόνον, ποὺ ἀνέλαβαν
τὴ μόρφωσὶ μου, τὲς σπουδαίες σπουδές
τοῦ ἀνδρισμοῦ, τοῦ σιωπᾶν, τοῦ μὴ διαφέρειν
ἐνδελεχῶς νὰ μοῦ διδάξουν, μὲ πειθώ,
καὶ μ’ ἐξευτελισμοὺς καὶ γρόνθους καὶ ἀσκήσεις
ὑπομονῆς. Στὰ εἴκοσί μου χρόνια πλέον
ὤφειλα νὰ τὰ ξέρω αὐτὰ καλά, τὰ τῆς φυλῆς μας.
Καὶ τἄμαθα· Ποτὲ μου δὲν τοὺς εἶπα
πὼς δὲν ἀνῆκα στὴν ὀμάδα τους αὐτὴν,
ποτὲ δὲν θέλησα κανέναν τους ν’ ἀλλάξω,
μ’ αὐτοὶ ἦσαν ἔξυπνοι καὶ τὄχαν καταλάβει.
Κι ὅταν τὸ τόσο ἐνδιαφέρον τους δὲν ἄντεξα,
ἕνα εὐγενὲς μαχαίρι βρῆκα, νὰ μ’ ἀκούσει
νὰ πῶ τὰ βάσανα ποὺ δὲν δικαιούμουν νἄχω
γιὰ τελευταία φορά· κι ἐκεῖνο δάκρυσε καὶ γυάλισε
κι ἀγκάλιασε τὸ χέρι μου ἀγαπητικῶς.
Ἔτσι τὴν τέλειωσα τὴ μόρφωσι καὶ τὲς σπουδές σας.
Τώρα τὸ αἷμα μου τὸ ρούφηξεν ἡ λίμνη σας,
ὁ βοῦρκος σας σκεπάζει τ’ ὄνομά μου,
μὰ ἡ ψυχή μου ἡ ἀνδρική, ἡ σιωπηλή, ποὺ διαφέρει
ἐνδελεχῶς σᾶς διέφυγεν, πρὸς μιὰν Ἀνατολήν
ποὺ ἁρμόζει στὰ εἴκοσί μου γήινα χρόνια,
χωρὶς ἀσκήσεις κι ἐξευτελισμοὺς καὶ γρόνθους.
Γράψτε στὸ μνῆμα μου αὐτό, νὰ λέει στοὺς ξένους
ὅσα δὲ μίλησα ποτές μου ἐγώ, τὸ κάθε σας παιδί.-
[16.03.2015]
Ἡμέρα πένθους.
Το ποιητικό έργο ‘Επίγραμμα V’ γράφτηκε για το νεαρό Κρητικό φοιτητή των είκοσι ετών Βαγγέλη Γιακουμάκη, που αδικοχάθηκε έναν Μάρτιο κοντά στα Γιάννενα. Βρέθηκε νεκρός μετά από εβδομάδες αναζήτησης, σε τόπο που τον λένε Ανατολή, ερημικό, συντροφιά με ένα μαχαίρι. Ποτέ δε μαθεύτηκε αν το μαχαίρι το κρατούσε ο ίδιος ή όχι, εντούτοις καταφάνηκε ότι φονιάδες ήσαν αφενός μεν ο φόβος, αφετέρου δε το μίσος προς ό,τι διαφέρει, ό,τι μάς εκθέτει ανεπανόρθωτα ως ατελείς, ό,τι μάς δείχνει ανίκανους να αποδεχτούμε. Ποτέ δε θα μάθουμε την αλήθεια των γεγονότων, αλλά η αλήθεια των κινήτρων δυστυχώς είναι φανερή.
Η μελοποίηση ήλθε αργότερα, με αφορμή τη σημερινή συναυλία. Δεν υπάρχει περιπλοκότητα, ας μην αναζητηθεί. Το κουαρτέτο στέκει απέναντι στον ομιλούντα νεκρό (το ποίημα μιλάει σε πρώτο πρόσωπο), όπως απέναντί του στάθηκαν διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, υποστηρικτές, καταδικαστές και ηθικοί φονιάδες. Τον θρηνεί, τον χλευάζει, τον αποδέχεται και τον απορρίπτει. Ελάχιστες φορές εκείνος κατορθώνει να ακουστεί ολομόναχος. Όπως και στην ιστορία του, ο ίδιος κραύγασε με τη μεγίστη σιωπή. Η μουσική, βασισμένη σε ένα μονάχα θέμα που μεταλλάσσεται διαρκώς, ανήσυχο, θρηνητικό, σα πνεύμα που δεν αναπαύτηκε, επιστρέφει διαρκώς και στοιχειώνει, εμφανώς ή λανθάνουσα, την εξέλιξη της αφήγησης. Μέχρι τον τελευταίο στίχο, που πετιέται ως χλεύη στην κοινωνία εκείνη που αφανίζει με μαχαίρια παντός είδους το κάθε της – διαφορετικό – παιδί.-
