ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Πρόγραμμα
Κυριακάτικα Πρωινά Μάρτιος – Μάιος 2015
8 Μαρτίου 2015
Duo Κοντραμπάσο-Πιάνο
Γιάννης Χατζής (μπάσο), Χριστίνα Κατίδου (πιάνο)
Πρόγραμμα:
Sofia Gubaidulina (1931): Pantomime
Ernest Bloch (1880-1959): Prayer
Manuel De Falla (1876-1946): Dance of Terror
Niccolo Paganini (1782-1840): Variations on one string on a theme by Rossini
Francois Rabbath (1931): Poucha dass
Claude Debussy (1862 – 1918): Estampes, 1. Pagodes 2. La soiree dans Grenade
Pablo Casals (1876-1973): Song of the birds
Peteris Vasks (1946): Bass trip
22 Μαρτίου 2015
Duo Βιολοντσέλο-Πιάνο
Δημήτρης Πάτρας (τσέλο), Μαριλένα Λιακοπούλου (πιάνο)
Πρόγραμμα:
Nikolai Myaskovsky (1881-1950): Σονάτα για τσέλο και πιάνο σε λα ελάσσονα, έργο 81
Sergei Prokoviev (1891-1953): Σονάτα για τσέλο και πιάνο σε ντο μείζονα, έργο 119
Dmitri Kabalevsky (1904-1987): Σονάτα για τσέλο και πιάνο σε σι ύφεση, έργο 71
5 Απριλίου 2015
3essence Ensemble
Δημήτρης Αλεξάνδρου (τσέλο), Νικολός Δημόπουλος (φλάουτο), Ιωάννα Πολυζωίδου (πιάνο)
Πρόγραμμα:
Joseph Haydn (1732-1809): Trio in D Major
Claude Debussy (1862-1918): Pelleas et Melisande
Maurice Ravel (1875-1937): L’ heure espagniole
Nicolas Bacri (1961): Sonata Notturna
George Crumb (1929): Vox Balaenae
26 Απριλίου 2015
Κουιντέτο Πνευστών Κ.Ο.Θ.
Γιάννης Ανισέγκος (φλάουτο), Παναγιώτης Κουγιουμτζόγλου (όμποε), Αλέξανδρος Σταυρίδης (κλαρινέτο), Κώστας Βαβάλας (φαγκότο), Τραïανός Ελευθεριάδης (κόρνο)
Πρόγραμμα:
Paul Hindemith (1895-1963), Kleine Kammermusik για κουιντέτο πνευστών, αρ. 2, έργο.24
György Ligeti (1923-2006), 6 Bagatelles για κουιντέτο πνευστών
Endre Szervánszky (1911-1977), Κουιντέτο πνευστών αρ.1
10 Μαΐου 2015
Κουαρτέτο Plaza Ensemble
Άκης Αρχοντής (βιολί), Θανάσης Μπιλιλής (πιάνο), Κώστας Τσούγκρας (ακορντεόν), Γιάννης Πολυμενέρης (κοντραμπάσο, μαντολίνο), Έλσα Μουρατίδου (τραγούδι)
Πρόγραμμα:
Το Plaza Ensemble ερμηνεύει μουσικά την ποίηση του Fernando Pessoa
24 Μαΐου 2015
Κουαρτέτο xPause
Χριστίνα Λαζαρίδου (βιολί), Μικέλ Μιχαηλίδης (βιολί), Θανάσης Σουργκούνης (βιόλα), Γιάννης Στέφος (τσέλο)
Πρόγραμμα:
Ludwig Van Beethoven (1770-1827), Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 1 σε φα μείζονα, έργο 18
Robert Schumann (1810-1856), Kουιντέτο με πιάνο σε μι ύφεση μείζονα, έργο 44
Αναλυτικό καλλιτεχνικό πρόγραμμα Κ.Ο.Θ. Φεβρουάριος – Ιούνιος 2015
Σχόλια συναυλιών: Νίκος Κυριακού
Για χρήση ΜΜΕ
Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Έργα Βασκς, Μπρίτεν, Σιμπέλιους»
Πρόγραμμα:
Pēteris Vasks (1946), Viatore, για ορχήστρα εγχόρδων
Βenjamin Britten (1913-1976), Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα, έργο 15
Jean Sibelius (1865-1957), Συμφωνία αρ. 1 σε Mι ελάσσονα, έργο 39
Διεύθυνση ορχήστρας: Mihkel Kütson
Βιολί: Ανδρέας Παπανικολάου
Ο 20ος αιώνας έχει να επιδείξει μία πλειάδα συνθετών που ανέδειξαν την εθνική τους μουσική κληρονομιά, αντλώντας παράλληλα έμπνευση από τα στοιχεία της φύσης. Ο Βασκς είναι ένας σύγχρονος Λετονός συνθέτης που χαρακτηρίζεται για την ευαισθησία του σε περιβαλλοντολογικά θέματα, τα οποία θίγει μέσα από τη μουσική του. Ο Οδοιπόρος του είναι μία σύνθεση για έγχορδα, που αναφέρεται στο ταξίδι της ζωής και είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο Εσθονό συνθέτη Άρβο Περτ, μεγάλο θαυμαστή του ‘απόλυτου Άγγλου’ Μπρίτεν. Η αφοσίωση του τελευταίου στον Πέρσελ, οι επιδράσεις του από την αγγλική λαϊκή μουσική παράδοση, το έκδηλο βρετανικό του φλέγμα και η παροιμιώδης αγάπη του για τη θάλασσα, δημιούργησαν ένα ξεχωριστό προσωπικό ύφος. Το νεανικό και άγριο σαν τρικυμία Κοντσέρτο για βιολί αρ.1 απαιτεί ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τον ερμηνευτή. Ο Σιμπέλιους είναι ο σημαντικότερος Φινλανδός συνθέτης. Κατά βάση ρομαντικός, με αμφιταλαντεύσεις ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, χρησιμοποίησε ως έμπνευση τη φύση και τη σκανδιναβική μυθολογία. Η 1η Συμφωνία του είναι μία συνιστώσα των παραπάνω επιρροών, με μία πινελιά Τσαϊκόφσκι και μία δόση επιθετικότητας, που αντανακλά τα συναισθήματα του συνθέτη ενάντια στους κατακτητές της πατρίδας του.
«Η δε μελέτη φύσεως αγαθά πλείονα δωρείται»
Επίχαρμος (540-450 π.Χ.), Αρχαίος Έλληνας ποιητής από την Κω
Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Ρωμαίος και Ιουλιέτα»
Πρόγραμμα:
Hector Berlioz (1803-1869), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Scene d’ amour
Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Overture – Fantasy
Sergei Prokofiev (1891-1953), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σουίτα αρ. 2, έργο 64
Διεύθυνση ορχήστρας: Μίλτος Λογιάδης
Ο Σαίξπηρ βασίστηκε σε ένα ποίημα του Άρθουρ Μπρουκ για να δημιουργήσει τη συγκινητικότερη ιστορία αγάπης. Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα του ενέπνευσαν μεγάλους συνθέτες που, με τη μουσική τους, υπερτόνισαν τα συναισθήματα και εμβάθυναν στα νοήματα των στίχων. Ο Μπερλιόζ έγραψε την ομώνυμη τρίπρακτη δραματική συμφωνία το 1839, από την οποία ξεχωρίζει η Σκηνή της Αγάπης, η αγαπημένη του σύνθεση, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του. Ο Τσαϊκόφσκι έγραψε το συμφωνικό ποίημα Overture–Fantasy σε μορφή σονάτας, βασισμένο σε 3 πράξεις της ιστορίας του Άγγλου δραματουργού. Η σύνθεση ολοκληρώθηκε το 1880 και περιλαμβάνει το πολυαγαπημένο Love Theme, ‘πρώτη ύλη’ δεκάδων μελωδιών στο μέλλον, σχετικών με τους δυο τραγικούς εραστές. Ο Προκόφιεφ τόλμησε το 1935 να αφηγηθεί την ιστορία με μόνα εκφραστικά ‘όπλα’ τη μουσική και το χορό. Κόντρα σε όλες τις προβλέψεις και αντίθετα με προηγούμενες ανεπιτυχείς προσπάθειες άλλων, το ομώνυμο μπαλέτο του κατάφερε να αναπλάσει πιστά την ιστορία και να αποδώσει τον πλούτο των συναισθημάτων της. Αργότερα συγκέντρωσε τις χαρακτηριστικότερες στιγμές της υποβλητικής μουσικής του σε τρεις σουίτες. Την 13η Φεβρουαρίου τιμάται η μνήμη των Αποστόλων Ακύλλα και Πρίσκιλας και είναι η παραδοσιακή «ημέρα των ερωτευμένων» της Ορθοδοξίας, αν και έχει υποσκελιστεί από την επικρατούσα παγκοσμίως επόμενη ημέρα, του Αγίου Βαλεντίνου.
«Κοίτα πώς ακουμπάει το μάγουλο στο χέρι της! Ω, να’ μουνα γάντι στο χεράκι αυτό, για ν’ άγγιζα το μάγουλό της».
Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Πράξη Β’, Σκηνή 2η, μετ. Βασίλης Ρώτας, Εκδόσεις Ίκαρος
Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Βιεννέζικη σχολή»
Πρόγραμμα:
Arnold Schoenberg (1874-1951), Verklarte Nacht, για ορχήστρα εγχόρδων, έργο 4
Gustav Mahler (1860-1911), Συμφωνία αρ. 4 σε σολ ελάσσονα
Διεύθυνση ορχήστρας: Paul Chiang
Σοπράνο: Ζώη Νικολαΐδου
Η διαφορά των Μάλερ και Σαίνμπεργκ είναι η απόσταση που διένυσε η μουσική δημιουργία από τα ύστερα του ρομαντισμού ως τη Δεύτερη Σχολή της Βιέννης, με τον πρώτο να κλείνει τον κύκλο των μεγάλων Αυστριακών συμφωνιστών και να αποτελεί τη γέφυρα προς το μοντερνισμό. Ο πρωτοπόρος Σαίνμπεργκ, επικεφαλής της Δεύτερης Σχολής, εισήγαγε ένα πλήθος νεωτερισμών, όπως την ατονική γραφή, το δωδεκαφθογγισμό, την έλλειψη θεματικής ανάπτυξης και την καθιέρωση μιας καινούριας φόρμας φωνητικής έκφρασης, που κινούνταν ανάμεσα στο τραγούδι και την απαγγελία (sprechgesang). Η Εξαϋλωμένη Νύχτα του είναι ένα σεξτέτο για έγχορδα, σε όψιμο ρομαντικό στυλ, που το έγραψε πριν αποκηρύξει την παραδοσιακή αρμονία και αρχίσει τους πειραματισμούς. Ο Μάλερ, ασυμβίβαστος και τελειομανής, εξέφραζε μεταφυσικές αγωνίες και προσέδιδε μία ασυνήθιστη συναισθηματική ένταση στα έργα του. Η 4η Συμφωνία του, αποφορτισμένη από τα υπαρξιακά ζητήματα που θέτει συνήθως, περιγράφει τον ουρανό μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Οι κοινές υστερο-ρομαντικές καταβολές των δύο έργων δεν αποτελούν παραδοξότητα, αν δεχτούμε ότι ο μοντερνισμός δεν θέλησε (και δεν θα μπορούσε άλλωστε) να σβήσει το παρελθόν, αλλά προέκυψε ως μία αναπόφευκτη διέξοδος εξέλιξης, όταν το τονικό σύστημα είχε πια εξαντλήσει τις εκφραστικές του δυνατότητες.
Ο Σαίνμπεργκ ήταν ένας συντηρητικός επαναστάτης που ώθησε την εξέλιξη της Κλασικής και Ρομαντικής μουσικής προς τη λογική της κατάληξη, αναπτύσσοντας μία μέθοδο που υπαγόρευε τη χρήση δώδεκα φθόγγων.
Βίλλι Ράιχ, από τη Μονογραφία του για τον Σαίνμπεργκ «Ο Συντηρητικός Επαναστάτης» (1968)
Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«All time classics»
Πρόγραμμα:
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Εισαγωγή από την όπερα “Ο Μαγικός Αυλός»
Johannes Brahms (1833-1897), Διπλό κοντσέρτο για βιολί και τσέλο σε λα ελάσσονα, έργο 102
Johannes Brahms (1833-1897), Συμφωνία αρ. 1 σε ντο ελάσσονα, έργο 68
Διευθυντής ορχήστρας: Paul Chiang
Βιολί: Γκρέτα Παπά
Τσέλο: Θεοδώρα-Σάντρα Παναγιωτίδου
Ο Μαγικός Αυλός του Μότσαρτ είναι το πλέον πολυπαιγμένο έργο στο σύνολο της λυρικής φιλολογίας. Το μυστικό της επιτυχίας του είναι πως (μπορεί και) αποτελεί ταυτόχρονα ένα παραμύθι για παιδιά και ένα φιλοσοφικό οικουμενικό δράμα. Έργο πλούσιο σε τεκτονικούς συμβολισμούς, οι οποίοι ξεκινούν από τις πρώτες κιόλας συγχορδίες της Εισαγωγής που κρούουν τρεις φορές, παραπέμποντας στον αριθμό σύμβολο του τεκτονισμού. Κορυφαίος κλασικός και ο Μπραμς, που εξέλιξε το ρομαντισμό κλασικισμό και τον υπερασπίστηκε με πάθος, ως ο κυριότερος εκπρόσωπός του, την εποχή που εμφανίστηκε η ριζοσπαστική Νεογερμανική Σχολή. Το Διπλό Κοντσέρτο για βιολί και τσέλο ήταν το τελευταίο έργο που συνέθεσε για ορχήστρα και το έκανε ως χειρονομία επανασύνδεσης με το βιολονίστα φίλο του Γιόζεφ Γιόακιμ. Η γοητευτική και μεγαλοπρεπής 1η Συμφωνία του αγγίζει κάθε ανθρώπινη ψυχή και αποκαλύπτει την ευαίσθητη φύση του χαρισματικού συνθέτη, πίσω από την αγενή, έως άξεστη, δημόσια συμπεριφορά του, που υιοθετούσε κυρίως στις ιστορικές αναμετρήσεις με τους αντιπάλους του στον ξακουστό «Πόλεμο των Ρομαντικών».
«Αν υπάρχει κάποιος στο δωμάτιο που δεν τον έχω προσβάλλει αρκετά, του ζητώ συγγνώμη»
Γιοχάνες Μπραμς
Παρασκευή 6 Μαρτίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Γένους θηλυκού»
Πρόγραμμα:
Λίνα Τόνια (1985), Squall για πιάνο και ορχήστρα
Ralph Vaughan Williams (1872-1958), Σουίτα για βιόλα και ορχήστρα
Georges Bizet (1838-1875), L’ Arlésienne, σουίτες αρ. 1 και αρ. 2
Μίλτος Λογιάδης Διεύθυνση ορχήστρας
Βιόλα: Ρόζα Τερζιάν
Την πολυπραγμοσύνη, την πολυπλοκότητα, τα έντονα συναισθήματα, την ευαισθησία, τη φυσική ικανότητα να αποτελεί σημείο αναφοράς και πολλά ακόμη που χαρακτηρίζουν μία γυναίκα πραγματεύεται το σημερινό πολύχρωμο και ρυθμικό πρόγραμμα, που κινείται από τη μελαγχολία μίας ‘δεσποσύνης’ ως το δυναμισμό μιας σουφραζέτας. Το καταιγιστικό Squall της πολυβραβευμένης συνθέτριας Λίνας Τόνια θα προκαλέσει εκρήξεις, με το πιάνο να κατευθύνει τις εξελίξεις, θυμίζοντας την ανεξάντλητη ενέργεια μιας γυναίκας που παρασέρνει τα πάντα γύρω της. Η Σουίτα για βιόλα του Βων Ουίλιαμς είναι ένα απαιτητικό έργο με οχτώ κινήσεις, που μεταδίδουν αλλεπάλληλα συναισθήματα με αντικρουόμενες διαθέσεις. Σας θυμίζει κάτι; Το πρόγραμμα κλείνει με δύο υπέροχες σουίτες του Μπιζέ που διηγούνται, με τις γεμάτες ζωντάνια λαϊκές γαλλικές μελωδίες τους, τις περιπέτειες ενός Κοριτσιού από το Αρλ που ζει και ερωτεύεται δραματικά, όπως κάθε γυναίκα σε κάθε εποχή.
«Οι γυναίκες είναι ικανές από το μηδέν να κάμουν το παν »
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Κυριακή 15 Μαρτίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«15/3/1943: Θεσσαλονίκη-Άουσβιτς Ημέρα Μνήμης»
Πρόγραμμα:
Gustav Mahler (1860-1911), Adagietto (4ο μέρος) από τη Συμφωνία αρ. 5 σε ντο ελάσσονα
Εrnest Bloch (1880-1959), ‘Schelomo’ Εβραϊκή Ραψωδία για βιολοντσέλο και ορχήστρα
Felix Mendelssohn – Bartholdy (1809-1847), Συμφωνία αρ. 1 σε ντο ελάσσονα, έργο 11
Διεύθυνση ορχήστρας: Ερρίκος Φρεζής
Βιολοντσέλο: Βασίλης Σαΐτης
Συνεργασία Κ.Ο.Θ. – Γενικό Προξενείο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη
Ήταν 15 Μαρτίου 1943 όταν ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη το πρώτο από τα συνολικά 19 τρένα, που μετέφεραν 46.091 Εβραίους συμπολίτες μας στο Άουσβιτς. Μισός αιώνας σεφαρδίτικης κληρονομιάς μίας ακμάζουσας κοινότητας της πόλης, κυριολεκτικά αφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια. Η Κ.Ο.Θ. τιμά τη μνήμη όσων δεν επέστρεψαν ποτέ με εκλεκτή μουσική, τη παρηγορητική σύντροφο των μόλις 1.950 επιζώντων που γύρισαν από την κόλαση, τραγουδώντας στη διαδρομή «Περίμενέ με Θεσσαλονίκη». Το πένθιμο εμβατήριο στην αρχή του Δ’ μέρους της 5ης Συμφωνίας του Μάλερ αποτελεί ίσως τον κολοφώνα της δραματικής γραφής του μεγάλου συνθέτη και σίγουρα την ιδανική εισαγωγή στην αφιερωματική αυτή συναυλία. Ακολουθεί η εβραϊκή ραψωδία Σολομώντας του Μπλοχ, με το τσέλο να εκφράζει τη φωνή του σοφού βασιλιά σε στίχους από τον Εκκλησιαστή και την ορχήστρα να αντανακλά τις σκέψεις του. Τέλος, η δραματική 1η Συμφωνία, που ο Μέντελσον συνέθεσε σε ηλικία μόλις 15 ετών, αποτελεί απόδειξη της σπάνιας ευφυΐας του. Οι χαρακτηριστικοί ‘αναστεναγμοί’ του έργου ταιριάζουν απόλυτα στο κλίμα.
«Όταν ο άνθρωπος βρεθεί στην απόλυτη ερήμωση και δεν μπορεί να εκφράσει από μέσα του τίποτε θετικό, τότε πετυχαίνει να γεμίσει τη ψυχή του με την ενθύμηση των αγαπημένων του»
Viktor E. Frankl (1905-1997), Αυστριακός νευρολόγος και ψυχίατρος, επιζών του Άουσβιτς, από το βιβλίο του Man’s Search for Meaning
Μεγάλη Τετάρτη 8 Απριλίου 2015
Αίθουσα Φίλων της Μουσικής, Ο.Μ.Μ.Θ., ώρα 20:30
«Verdi Requiem»
Πρόγραμμα:
Giuseppe Verdi (1813-1901), Messa da Requiem
Διεύθυνση ορχήστρας: Γεώργιος Βράνος
Σοπράνο: Σοφία Μητροπούλου
Μέτζο: Άννα Αγάθωνος
Τενόρος: Δημήτρης Πακσόγλου
Μπάσος: Τάσος Αποστόλου
Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης (διδασκαλία: Μαίρη Κωσταντινίδου)
Συμπαραγωγή Κ.Ο.Θ. – Ο.Μ.Μ.Θ.
Ρέκβιεμ ονομάζεται η νεκρώσιμη ακολουθία της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, από την πρώτη λέξη του λατινικού κειμένου. Μεγάλοι συνθέτες έγραψαν Ρέκβιεμ για να εκφραστούν σε σχέση με διάφορα τραγικά γεγονότα. Ο Βέρντι είχε πρωτοστατήσει στην προσπάθεια να γραφεί ένα στη μνήμη του Ροσσίνι. Έτσι, το 1869, ο ίδιος και άλλοι 12 κορυφαίοι Ιταλοί συνθέτες της εποχής έγραψαν ο καθένας ένα μέρος της λειτουργίας. Η πρεμιέρα όμως του ενδιαφέροντος αυτού μουσικού παζλ δεν έγινε, για διάφορους λόγους, παρά 119 ολόκληρα χρόνια αργότερα! Ο Βέρντι βέβαια χρησιμοποίησε το υλικό που είχε γράψει για το σκοπό αυτό, εμπλουτίζοντάς το με νέα στοιχεία και δημιούργησε έτσι το δικό του Ρέκβιεμ, στη μνήμη του ουμανιστή συγγραφέα Αλεσάντρο Μαντσόνι. Η μεγάλη καινοτομία αυτού του αριστουργήματος είναι ότι ο συνθέτης εισήγαγε τη γυναικεία φωνή σε μία καθολική νεκρώσιμη λειτουργία, γεγονός που προκάλεσε εκείνη την εποχή. Υπήρξαν βέβαια και οι επικριτές του έργου που το χαρακτήρισαν «συγκαλυμμένη όπερα», αλλά από την άλλη, αυτός είναι ίσως και ο λόγος που αγαπήθηκε τόσο πολύ από τους υποστηρικτές του.
«Οι προσευχές μου είναι ανάξιες Σου, όμως, καλέ μου Θεέ, δείξε έλεος και σώσε με από την αιώνια τιμωρία»
Ρέκβιεμ, απόδοση στα Ελληνικά: Μαρίνα Σταματοπούλου
Παρασκευή 17 Απριλίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
Έργα Γκάντε, Μέντελσον και Νίλσεν
Πρόγραμμα:
Niels Wilhelm Gade (1817-1890), Συμφωνία αρ.4 σε σι ύφεση μείζονα
Felix Mendelssohn – Bartholdy (1809-1847), Concert piece αρ. 1 για 2 κλαρινέτα και ορχήστρα σε φα ελάσσονα, έργο 113
Felix Mendelssohn – Bartholdy (1809-1847), Concert piece αρ. 2 για 2 κλαρινέτα και ορχήστρα σε ρε ελάσσονα, έργο 114
Carl Nielsen (1965-1931), Συμφωνία αρ.4, έργο 29, FS 76
Διεύθυνση ορχήστρας: Petri Sakari
Κλαρινέτο: Κοσμάς Παπαδόπουλος
Κλαρινέτο: Αλέξανδρος Σταυρίδης
Ο Νιλς Γκάντε και ο Καρλ Νίλσεν ήταν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της δανέζικης μουσικής στην εποχή τους. Το ταλέντο του πρώτου το αναγνώρισε ο Μέντελσον που τον προσέλαβε ως βοηθό μαέστρο, αποτελώντας έτσι μία αέναη πηγή έμπνευσης γι’ αυτόν. Ο Γκάντε καθιέρωσε ένα κομψό ρομαντικό στυλ γραφής, με αναφορές στην τοπική λαογραφία και ενέπνευσε με τη σειρά του πολλούς Σκανδιναβούς συνθέτες, όπως το συμπατριώτη και μαθητή του Νίλσεν. Ο τελευταίος στράφηκε προς τα νέα ευρωπαϊκά ρεύματα των αρχών του περασμένου αιώνα, απορρίπτοντας τις υστερο-ρομαντικές σειρήνες. Στη 4η Συμφωνία του, η χαρακτηριστική ‘μάχη των τυμπάνων’ παραπέμπει στις μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μέντελσον βοηθούσε πάντα τους φίλους του. Έτσι, έγραψε δύο υπέροχα Konzertstück για διπλό κλαρινέτο, προς τιμήν των μεγάλων δεξιοτεχνών του οργάνου, πατέρα και υιού Μπέρμαν. Όπως αποκάλυψε αργότερα ο υιός Καρλ, ο αρχικός τίτλος του πρώτου έργου ήταν «Μεγάλο ντουέτο για γλυκιά ζύμη ζυμαρικών με κρέμα, κλαρινέτο και άλτο κλαρινέτο», αναφερόμενος σε μια επίτηδες χαμένη γαστρονομική μονομαχία, που τον ‘υποχρέωσε’ να ετοιμάζει λιχουδιές στον ιδιοφυή συνθέτη, όσο αυτός τα έγραφε στο πιάνο.
«Ελπίζω ο θάνατος να σε πάει σε ένα μέρος όπου υπάρχει ακόμη η μουσική, αλλά όχι οι θλίψεις και οι χωρισμοί »
Φέλιξ Μέντελσον
Πέμπτη 23 Απριλίου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
Έργα Σούμαν, Μότσαρτ, Τσαϊκόφσκι
Πρόγραμμα:
Robert Schumann (1810-1856), Εισαγωγή Manfred, έργο 115
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Sinfonia Concertante για βιολί και βιόλα σε μι ύφεση μείζονα, Κ364/320d
Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893), Συμφωνία αρ.1 σε σολ ελάσσονα, έργο 13 (Winter Daydreams)
Διεύθυνση ορχήστρας: Στέφανος Τσιαλής
Βιολί: Ευτυχία Ταλακούδη
Βιόλα: Παύλος Μεταξάς
Ο Μάνφρεντ είναι ένα μεταφυσικό δραματικό ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, γραμμένο μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε για τις ανάρμοστες σχέσεις του με την ετεροθαλή αδερφή του, πιθανόν για να εξομολογηθεί μέσω του πρωταγωνιστή του. Ο Σούμαν κατάφερε να διεισδύσει στον πολύπλοκο ψυχικό κόσμο του ήρωα και μελοποίησε το ποίημα, υποφέροντας ήδη από ακουστικές παραισθήσεις που τον οδήγησαν τελικά στην παραφροσύνη. Η Sinfonia Concertante υπήρξε ένα πολύ σημαντικό έργο για τον Μότσαρτ, σε καλλιτεχνικό και προσωπικό επίπεδο. Καλλιτεχνικά σηματοδότησε την εξέλιξη της μουσικής φόρμας από το μπαρόκ κοντσέρτο γκρόσο σε μία πρώιμη μορφή της κλασικής συμφωνίας. Σε προσωπικό επίπεδο, επειδή με αυτό το έργο ο ενήλικος πλέον συνθέτης διακήρυξε την ανεξαρτητοποίησή του από τον επίσκοπο εργοδότη του και κυρίως γιατί το β’ μέρος του αποτελεί ένα ανεπίσημο Ρέκβιεμ για το θάνατο της αγαπημένης του μητέρας. Οι Χειμερινές Ονειροπολήσεις του Τσαϊκόφσκι είναι το αποτέλεσμα μίας μακρόχρονης και επίπονης προσπάθειας να θέσει το ταλέντο του σε ένα (απαραίτητο) πλαίσιο κανόνων σύνθεσης, ώστε να μπορέσει να το αναπτύξει στη συνέχεια.
«Υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα στον ουρανό και τη γη Οράτιε, απ’ ό,τι έχει ονειρευτεί η φιλοσοφία σας».
Το μότο του Μάνφρεντ από τον Άμλετ του Σαίξπηρ
Παρασκευή 8 Μαΐου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Έργα Σκριάμπιν και Μπραμς»
Πρόγραμμα:
Alexander Scriabin (1872-1915), Κοντσέρτο για πιάνο σε φα δίεση ελάσσονα, έργο 20
Johannes Brahms (1833-1897), Συμφωνία αρ. 3 σε φα μείζονα, έργο 90
Διεύθυνση ορχήστρας: Μύρων Μιχαηλίδης
Πιάνο: Evgeny Starodubtsev
Ο Σκριάμπιν θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος του ρωσικού συμβολισμού, ένα καλλιτεχνικό ρεύμα με έντονες μεταφυσικές και μυστικιστικές αναφορές. Οι συνθέσεις του, αρχικά επηρεασμένες από τον Σοπέν και τον Λιστ, χαρακτηρίζονται στη συνέχεια από μία αρμονική γλώσσα που θεωρήθηκε πρόδρομος της πρωτοποριακής μουσικής. Κάποιοι αμφισβήτησαν το συνθετικό του ταλέντο, πολλοί περισσότεροι την πνευματική του υγεία, κανείς όμως τη πιανιστική του δεξιοτεχνία. Λόγω ενός τραυματισμού στο χέρι, στράφηκε στη σύνθεση, μέσα από την οποία εξέφραζε τα θεοσοφικά του πιστεύω, εκδηλώνοντας παράλληλα έναν άκρατο ερωτισμό. Το μελωδικό και εκφραστικό Κοντσέρτο για πιάνο είναι το μοναδικό του κοντσέρτο, αφού προτιμούσε τις σονάτες. Η 3η Συμφωνία του Μπραμς αποτελεί μία άρτια καλλιτεχνικά σύνθεση, που ξεδιπλώνει όλα τα χαρίσματα της γραφής του κορυφαίου συνθέτη. Εμπεριέχει ένα χαριτωμένο κρυφό μήνυμα προς το φίλο του Γιοακίμ, μότο του οποίου ήταν το «Ελεύθερος, αλλά μοναχικός». Ο 50χρονος εργένης Μπραμς απαντά με την ακροστιχίδα F(rei) A(ber) F(roh), δηλ. «Ελεύθερος, αλλά ευτυχής», από τις τρεις συνεχώς επαναλαμβανόμενες στο έργο νότες, φα-λα-φα.
«Σε μια εποχή που όλοι πίστευαν στην έκφραση, ο Μπραμς, χωρίς να απαρνηθεί την ομορφιά και το συναίσθημα, αποδείχτηκε προοδευτικός σε ένα πεδίο ακαλλιέργητο για μισό αιώνα»
Άρνολντ Σαίνμπεργκ από το δοκίμιό του «Μπραμς ο Προοδευτικός»
Παρασκευή 15 Μαΐου 2015
Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ., ώρα 20:30
«Έργα Μότσαρτ και Μπρούκνερ»
Πρόγραμμα:
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Εισαγωγή από την όπερα Απαγωγή από το Σεράι Κ.384
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Κοντσέρτο για κόρνο αρ.3 σε μι ύφεση μείζονα, K.447
Anton Bruckner (1824-1896), Συμφωνία αρ.4 σε μι ύφεση μείζονα, WAB 104 (Ρομαντική)
Διεύθυνση ορχήστρας: Yoav Talmi
Κόρνο: Τραϊανός Ελευθεριάδης
Η Απαγωγή από το Σεράι είναι μία ανάλαφρη όπερα του Μότσαρτ που γράφτηκε το 1782, όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε πάψει να αποτελεί απειλή και η Ευρώπη αντιμετώπιζε πλέον την Ανατολή ως κάτι εξωτικό, παρά εχθρικό. Τα χαρακτηριστικά κουδουνίσματα των κρουστών της Εισαγωγής παραπέμπουν στην «Τούρκικη Μουσική», ένα εμβατήριο της στρατιωτικής μπάντας των γενίτσαρων. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Μότσαρτ, που υπήρξε πρωτεργάτης της καθιέρωσης του κόρνου σολιστικά, έγραψε το ζεστό 3ο κοντσέρτο για κόρνο για το φίλο του Ιωσήφ Λόιτγκεμπ. Ένας ακόμη Αυστριακός συνθέτης, ο Μπρούκνερ, αγαπούσε το κόρνο, όπως και όλα τα χάλκινα πνευστά, τα οποία χρησιμοποίησε μέσα στην ορχήστρα όσο και όπως κανείς άλλος. Ο μεγάλος συμφωνιστής με την πολύπλοκη γραφή, είχε δύο παράγοντες που εμπόδιζαν την εκτόξευση της καριέρας του: την ανασφάλεια που τον οδηγούσε σε συνεχείς απορρίψεις και αναθεωρήσεις της δουλειάς του και τον εκπεφρασμένο θαυμασμό του για τον Βάγκνερ, κάτι απαγορευτικό για οποιονδήποτε μουσικό ήθελε να πετύχει στη Βιέννη. Η εκπληκτική 4η Συμφωνία του όμως ξεπέρασε τα παραπάνω εμπόδια και έγινε δεκτή με ενθουσιασμό.
«Ο Μπρούκνερ δημιούργησε ένα νέο και μνημειώδες είδος συμφωνίας, που αποκήρυξε την ένταση και το δυναμισμό του Μπετόβεν, όπως και την ευρύτητα και τη ρευστότητα του Βάγκνερ, προκειμένου να εκφράσει κάτι διαφορετικό, στοιχειώδες και μεταφυσικό»
Deryck Cooke (1919-1976), μουσικολόγος
Κυριακή 21 Ιουνίου 2015
Ο.Μ.Μ.Θ., ώρα 20:30
Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής
Διεύθυνση ορχήστρας: Γεώργιος Βράνος
Οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσικής θα ανακοινωθούν
Καλλιτεχνικός Προγραμματισμός Κ.Ο.Θ.
Φεβρουάριος – Ιούνιος 2015
Τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό για την περίοδο Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2015 παρουσίασε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Γεώργιος Βράνος και ο Πρόεδρος του Ε.Τ.Ο.Σ. της Κ.Ο.Θ. Κωνσταντίνος Γκαρέλας.
Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα της τρέχουσας περιόδου περιλαμβάνονται οι τακτικές συναυλίες της Κ.Ο.Θ., η διοργάνωση συναυλιών μουσικής δωματίου «Κυριακάτικα Πρωινά» και η υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος της Κ.Ο.Θ. σε σχολεία, ιδρύματα και νοσοκομεία της Βόρειας Ελλάδας, που θα πραγματοποιηθεί με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
«Στις τακτικές συναυλίες της ορχήστρας έχουμε τη χαρά να συνεργαζόμαστε με κορυφαίους μαέστρους και επίσης αξιοποιούμε στο έπακρο το καλλιτεχνικό δυναμικό της Κ.Ο.Θ.», σημείωσε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κ.Ο.Θ. Γεώργιος Βράνος κατά την παρουσίαση του προγράμματος. Ο κ. Βράνος αναφέρθηκε στους συνεργαζόμενους φορείς με την Κ.Ο.Θ. για την τρέχουσα περίοδο (Α.Π.Θ., Δήμος Θεσσαλονίκης, Μονή Λαζαριστών, Ο.Μ.Μ.Θ., ΝΟΗΣΙΣ, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού), όπου αξίζει να σημειωθεί η πρώτη συνεργασία της Κ.Ο.Θ. με το Γενικό Προξενείο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη για τη διοργάνωση της συναυλίας 15/3/1943: Θεσσαλονίκη – Άουσβιτς Ημέρα Μνήμης, με την οποία τιμάται η μνήμη των Θεσσαλονικέων Εβραίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος και πραγματοποιείται με αφορμή την αναχώρηση του πρώτου συρμού από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς στις 15 Μαρτίου του 1943. Η Κ.Ο.Θ. θα συνεργαστεί επίσης με τον Ο.Μ.Μ.Θ. για τη συμπαραγωγή του Ρέκβιεμ του Τζουζέπε Βέρντι (8/4/2015), ενώ προηγήθηκε η συνεργασία της ορχήστρας με την Πρεσβεία της Πολωνικής Δημοκρατίας για την παραγωγή του Πολωνικού Κοντσέρτου (23/1/2015). Ανάμεσα στους μαέστρους που θα διευθύνουν την Κ.Ο.Θ. την τρέχουσα περίοδο συμπεριλαμβάνονται οι Petri Sakari, Yoav Talmi, Paul Chiang, Μίλτος Λογιάδης, Μύρων Μιχαηλίδης και Στέφανος Τσιαλής.
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κ.ΟΘ. ανακοίνωσε επίσης την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος της ψηφιακής σύγκλισης με τίτλο «Δημιουργία Διαδραστικής Πολιτιστικής Πύλης Κ.Ο.Θ.», ύψους 348.000€, το οποίο περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση του αρχείου της Κ.Ο.Θ., τη δημιουργία διαδραστικής ηλεκτρονικής πύλης (portal) και την υπηρεσία έκδοσης ηλεκτρονικών εισιτηρίων. Το έργο χρηματοδοτείται εξολοκλήρου από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση Μακεδονίας Θράκης 2007 – 2013».
Αναφερόμενος στα εκκρεμή θέματα του φορέα ο κ. Βράνος τόνισε: «Προσπαθούμε ώστε το υπουργείο να εισακούσει τα αιτήματα μας για να μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε συναυλίες. Η Κ.Ο.Θ., όπως γνωρίζετε, δεν έχει δική της στέγη και αναγκάζεται να ενοικιάζει τις αίθουσες των συναυλιών της, ενώ η μείωση της ετήσιας επιχορήγησης αγγίζει το 75% από το 2009. Επιπλέον, δεν έχουν καλυφθεί οργανικές θέσεις μουσικών που έχουν συνταξιοδοτηθεί με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούμε έκτακτους μουσικούς, με επιπλέον κόστος για την ορχήστρα».
Πιο αναλυτικά, η Κ.Ο.Θ. πραγματοποίησε 54 συναυλίες το 2014 και 49 το 2009. Σε αντίθεση με την αύξηση των συναυλιών, η κρατική επιχορήγηση μειώθηκε από 1.770.000€ το 2009 σε 500.000€ το 2014. Οι θεατές των συναυλιών αυξήθηκαν από 40.221 το 2009 σε 52.457 το 2014. Τις συναυλίες της Κ.Ο.Θ. παρακολούθησαν τα τελευταία δύο χρόνια 5.000 φοιτητές του Α.Π.Θ., κάνοντας χρήση του δικαιώματος σε μηδενικό εισιτήριο που τους παρέχει η ορχήστρα, ενώ 3.500 μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρακολούθησαν τις Γενικές Πρόβες της ορχήστρας. «Φαίνεται ότι η νέα ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι πρόθυμη να συνεργαστεί και χαιρόμαστε γι’ αυτό. Είναι γεγονός ότι ήμασταν από τους φορείς που δεν έλαβαν την έκτακτη επιχορήγηση από την προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ κάναμε όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες, αλλά ελπίζω ότι αυτό θα διορθωθεί», σημείωσε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο νέος Πρόεδρος του Ειδικού Ταμείου Οργάνωσης Συναυλιών της Κ.Ο.Θ., επιχειρηματίας Κωνσταντίνος Γκαρέλας, ο οποίος σημείωσε ότι θα συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην στήριξη της Κ.Ο.Θ. και στην ανάπτυξη της εξωστρέφεια της. «Παρακολουθώ την ορχήστρα για περισσότερα από 25 χρόνια και θεωρώ ότι στις συνθήκες που ζούμε, η Κ.Ο.Θ. πραγματοποιεί έναν πολιτιστικό πρωταθλητισμό. Είμαι πεπεισμένος ότι μαζί με όλα τα μέλη του Ε.Τ.Ο.Σ. θα κάνουμε ό,τι καλύτερο για την ορχήστρα και θα επιδιώξουμε να προσεγγίσουμε και ιδιώτες χορηγούς για την περαιτέρω οικονομική της ενίσχυση», σημείωσε ο κ. Γκαρέλας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι Χορηγός των τακτικών συναυλιών της Κ.Ο.Θ. για τη σεζόν 2014 – 2015 είναι η ΟΤΕ – COSMOTE, ενώ Χορηγός Φιλοξενίας για όλους τους καλεσμένους καλλιτέχνες της ορχήστρας είναι το ξενοδοχείο Mediterranean Palace.
Παρών στην παρουσίαση του καλλιτεχνικού προγραμματισμού της Κ.Ο.Θ. ήταν και ο Εσθονός μαέστρος Mihkel Kütson, ο οποίος θα ανέβει στο πόντιουμ της ορχήστρας για την τακτική συναυλία της ερχόμενης Παρασκευής 6 Φεβρουαρίου στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ., με έργα Βασκς, Μπρίτεν και Σιμπέλιους. «Είναι πρώτη φορά που έρχομαι στην Ελλάδα και χαίρομαι που συνεργάζομαι με αυτή την ορχήστρα, σε ένα τόσο ωραίο πρόγραμμα. Οι μουσικοί είναι πολύ καλοί επαγγελματίες και ο σολίστας είναι καταπληκτικός», σημείωσε ο κ. Kütson αναφερόμενος στον βιολονίστα και μουσικό της Κ.Ο.Θ. Ανδρέα Παπανικολάου. Η συναυλία περιλαμβάνει τον Οδοιπόρο (Viatore) του Πέτερις Βασκς, το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα, έργο 15 του Άγγλου Μπέντζαμιν Μπρίτεν και την Συμφωνία αρ. 1 σε μι ελάσσονα, έργο 39 του Φιλανδού Γιαν Σιμπέλιους.
Επισυνάπτεται το αναλυτικό πρόγραμμα της Κ.Ο.Θ.
