Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών σε συνεργασία
με το Κέντρο Μελετών Ιονίου,
οργανώνει τον ΚΥΚΛΟ ΟΜΙΛΙΩΝ με τίτλο:
Σκοπός αυτού του κύκλου ομιλιών είναι η μελέτη της παρουσίας ιταλών ταξιδιωτών και προσκυνητών στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και η σπουδή του έργου ιταλών χαρτογράφων οι οποίοι περιέγραψαν την Ανατολή που επισκέφτηκαν και μελέτησαν. Οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν απο ειδικούς επιστήμονες που προσκλήθηκαν να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των ερευνών και μελετών τους.
Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2014, ώρα 19:00
Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Πατησίων 47
Ρουμπίνη Δημοπούλου
Απόψεις των Κυκλάδων στο «Liber Insularum Archipelagi» του Cristoforo Buondelmonti
Στις αρχές του 15ου αι., ένας φλωρεντίνος λόγιος κληρικός, ο Cristoforo Buondelmonti, εγκαθίσταται μόνιμα στη Ρόδο, διαπλέει το Αιγαίο και αποτυπώνει την εμπειρία του ταξιδιού του στο έργο Liber Insularum Archipelagi. Συνθέτει στη Λατινική ένα πρότυπο για την εποχή του νησολόγιο (1420), με σύντομα κείμενα για περισσότερα από 70 ελληνικά νησιά. Οι περιγραφές του συνοδεύονται από έγχρωμους πρωτότυπους χάρτες. Ο συγγραφέας με αφετηρία την αυτοψία, σκιαγραφεί τη σύγχρονη εικόνα των νησιών, φωτίζει την καθημερινότητα, τους όρους διαβίωσης και τις συνήθειες των κατοίκων και συμπληρώνει το κείμενό του με αναμνήσεις από τους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς για τη γεωγραφία – τοπογραφία, την ιστορία και τη μυθική τους παράδοση. Από τον διάπλου του αρχιπελάγους εστιάζουμε στις Κυκλάδες και μέσα από τις αφηγήσεις του Buondelmonti, ανασυνθέτουμε την εικόνα τους τον 15ο αι. και αναζητούμε τα όρια ανάμεσα στην βιωματική εμπειρία και την θεωρητική γνώση.
Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2014, ώρα 19:00
Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Πατησίων 47
Σπύρος Γκούνης
Φρα Μάουρο, Αντρέα Μπιάνκο: Δημιουργοί ενός παγκόσμιου χάρτη μιας νέας εποχής
Στα μέσα του 15ου αιώνα ο Φρα Μάουρο συνεργάστηκε με τον Αντρέα Μπιάνκο για την κατασκευή ενός χάρτη, ο οποίος θα άλλαζε τα δεδομένα της χαρτογραφίας της εποχής. Στο χάρτη συνδυάζονται στοιχεία των θρησκευτικών χαρτών με εκείνα των πορτολάνων. Επίσης, περιέχονται πληροφορίες προερχόμενες τόσο από ταξιδιώτες στην Ανατολή όσο από τα θαλάσσια ταξίδια των Πορτογάλων στην Αφρική και τη Γεωγραφία του Πτολεμαίου. Έτσι, εγκαινιάζεται μια νέα παράδοση που σηματοδοτεί την είσοδο της επιστήμης της χαρτογραφίας στην Εποχή των Ανακαλύψεων.
Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 2014, ώρα 19:00
Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Πατησίων 47
Ιόλη Βιγγοπούλου
Διπλωματικά και προσκυνηματικά ταξίδια σε ιταλικά κείμενα του 16ου αιώνα.
Τα ταξίδια προς την Ανατολή, κατά τον 16ο αιώνα, είχαν κυρίως δύο προορισμούς. Το προσκυνηματικό ταξίδι στους Άγιους Τόπους και τις διπλωματικές αποστολές προς την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι απεσταλμένοι της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας προς την Υψηλή Πύλη ήταν υποχρεωμένοι να συντάξουν ένα χρονικό της αποστολής τους ενώ πολλές φορές συνδύαζαν και ένα προσκύνημα προς την βιβλική χώρα. Οι προσκυνητές πάλι δημοσίευαν σε χρονικά την πολύμηνη περιπλάνησή τους στους Άγιους Τόπους. Καθώς μελετούμε τους ιταλούς ταξιδιώτες-συγγραφείς ή και τα συναφή έργα που έχουν γραφεί σε ιταλική γλώσσα, όπως επίσης τα δρομολόγια και το περιεχόμενο (κείμενα και εικόνες) στα ταξιδιωτικά αυτά έργα, αποκαλύπτονται τα ενδιαφέροντα του αναγνωστικού κοινού αλλά και οι συνθήκες ταξιδιού, λεπτομέρειες από τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των ποικίλων εθνοθρησκευτικών ομάδων στον γεωγραφικό αυτό χώρο, δηλαδή όλος ο “αξιοπερίεργος”, όπως σημείωναν, κόσμος της Ανατολής.
Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2014, ώρα 19:00
Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Πατησίων 47
Νικήτας Σινιόσογλου
Η Περιπλάνηση ως μεθοριακή εμπειρία: σκέψεις για την ερειπιογραφία του Κυριακού Αγκωνίτη
Ταξιδεύοντας ακατάπαυστα στην Ελλάδα και στην Μικρά Ασία λίγο πριν την κατάρρευση του Βυζαντίου, ο Κυριακός Αγκωνίτης (Ciriaco di Ancona, 1391-1452) αναζητά και εφευρίσκει έναν νέο και εντελώς προσωπικό τρόπο να σχετιστεί με το παρελθόν και να αναμετρηθεί με την βία του ιστορικού χρόνου: σε αντίθεση με τους σύγχρονούς του λόγιους που περιορίζονταν να μελετούν τον αρχαίο κόσμο μέσα από κείμενα, εκείνος επιλέγει την αυτοψία και την επιτόπια έρευνα, την περιήγηση και την περιπλάνηση, κατόπιν την υβριδική σύνθεση των εντυπώσεών του σε ημερολόγια και επιστολές. Μολονότι τα κείμενά του είναι σημαντική ιστορική μαρτυρία, μοιάζουν με άσκηση σε ένα φανταστικό λογοτεχνικό είδος από αυτά που θα άρεσαν στον Borges: την ερειπιογραφία. Η περιπλάνηση του Κυριακού εν μέσω ερειπίων και η πράξη της συγγραφικής ανασύνθεσης γίνονται μια μεθοριακή ή μεταιχμιακή εμπειρία, κατά την οποία ο Κυριακός κινείται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας: συναντά σημαντικές προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, αλλά και θαλάσσιες νύμφες˙ γίνεται παρατηρητής των συναρπαστικών πολιτικών εξελίξεων, αλλά και ακροατής του ζωντανού αρχαίου πνεύματος κάθε τόπου (genius loci)˙ εντέλει επιτρέπει σε μυθολογικά και παγανιστικά στοιχεία να συμφύρονται με την χριστιανική του ταυτότητα υπονομεύοντας την φαινομενικά γραμμική ανέλιξη της ιστορίας ή τις αναμενόμενες συμβάσεις της καθημερινότητας. Η περιπλάνηση και η ερειπιογραφία του Κυριακού είναι μια διαβατήρια εμπειρία που αφενός απολήγει στην αισθηματοποίηση (και όχι την απλή καταγραφή) των υλικών καταλοίπων και βιωμάτων του παρελθόντος, αφετέρου στην προσωπική ρήξη με τα όρια Ανατολής και Δύσης, Χριστιανισμού και παγανιστικού κόσμου, Βυζαντίου και Αναγέννησης, μυθολογίας και ιστορίας.
