ΚΥΚΛΟΣ ΝΕΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: GALANTINO, LATINA, CAPPAI & SEGANTINI
Μουσείο Μπενάκη – Πειραιώς 138
Mε την επιμέλεια του Αντρέα Γιακουμακάτου και σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής
Ταυτόχρονη μετάφραση
Είσοδος ελεύθερη
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική επιστρέφει στο Μουσείο Μπενάκη
Ανδρέας Γιακουμακάτος
Μετά τους ετήσιους κύκλους διαλέξεων αρχιτεκτόνων από τη Σκανδιναβία, τις γερμανόφωνες χώρες και την Ισπανία, τον προσεχή Νοέμβριο εγκαινιάζεται ο κύκλος διαλέξεων Ιταλών αρχιτεκτόνων, οργανωμένος από το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής (Hellenic Institute of Architecture).
Η σύγχρονη ιταλική αρχιτεκτονική δεν είναι σήμερα τόσο γνωστή όσο η αρχιτεκτονική άλλων χωρών της Ευρώπης, παρά την τεράστια συμβολή της ιταλικής αρχιτεκτονικής κουλτούρας στον διεθνή διάλογο, σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα (όπως γνωρίζουν άλλωστε και οι πολυάριθμοι Έλληνες αρχιτέκτονες που σπούδασαν στη γειτονική χώρα). Μεγάλα ονόματα της ιταλικής αρχιτεκτονικής όπως ο Renzo Piano ή ο Massimiliano Fuksas έκαναν καριέρα και έγιναν καταρχήν γνωστοί κυρίως στο εξωτερικό, ενώ μορφές όπως ο Aldo Rossi ή ο Paolo Portoghesi αποτελούν μύθους της προηγούμενης γενιάς και ανήκουν σε μια χρυσή περίοδο της ιταλικής αρχιτεκτονικής που έφτασε ως και τη δεκαετία του 1980.
Σήμερα, απαλλαγμένοι από ιδεολογήματα του παρελθόντος, μια νέα αίσθηση κοσμοπολιτισμού και διεθνισμού χαρακτηρίζει τους πιο νέους αρχιτέκτονες της «εποχής του Εράσμους» γιατί έληξε αναπόφευκτα η εποχή της αυτοαναφορικότητας και της αίσθησης αυτοδυναμίας της ιταλικής αρχιτεκτονικής. O νέος διεθνισμός της ιταλικής αρχιτεκτονικής οφείλεται επίσης στην όσμωση με την αρχιτεκτονική ξένων αρχιστάρ, όπως οι Meier, Chipperfield, Hadid, Pelli, Calatrava, Bolles & Wilson, Gehry και Bofill που τα τελευταία χρόνια υλοποίησαν έργα στην Ιταλία. Σημαντική ώθηση για τη διαμόρφωση μιας νέας εποχής στην ιταλική αρχιτεκτονική προέρχεται επίσης από τη μεγαλύτερη διάδοση της πρακτικής των διαγωνισμών, που δεν είναι μόνο δημόσιοι αλλά πολύ συχνά ιδιωτικοί (γραφεία εταιριών, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οίκοι μόδας, καταστήματα).
Η νέα ιταλική αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται πλέον από μια ισορροπημένη αντίληψη της διεθνούς πραγματικότητας και ταυτόχρονα της δικής της κληρονομιάς, και τούτο τη μετατρέπει σε εμπειρία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της είναι η πραγματοποίηση έργων εξαιρετικά σημαντικών ιδιαιτέρως έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, χάρη σε μεμονωμένες τοπικές πολιτικές κάποιων δημάρχων και άξιων περιφερειακών διοικητών οι οποίοι είναι σε θέση να διαχειριστούν με πιο αποτελεσματικό τρόπο επεμβάσεις στα ιστορικά αστικά κέντρα. Τα έργα αυτά δεν είναι πάντα μεγάλων διαστάσεων ή εντυπωσιακής εξωστρέφειας, αλλά εξαιρετικά επιμελημένα στη σύλληψη και κομψά στη λεπτομέρεια, ενώ χαρακτηρίζονται από μια σχεδιαστική ένταση που μόνο ίσως οι ιταλοί αρχιτέκτονες μπορούν να επιτυγχάνουν. Έχοντας εγκαταλείψει τη φιλοδοξία παραγωγής εικόνων τύπου αρχιστάρ οι οποίες θεωρούνται κενές περιεχομένου, η νέα ιταλική αρχιτεκτονική επιστρέφει κατά κάποιο τρόπο στις ρίζες της, με μια ποιητική στάση ανάλαφρη, διεθνή και τοπική μαζί. Υπό αυτό το πρίσμα ο Mauro Galantino, ο Vincenzo Latina και οι Carlo Cappai και Maria Alessandra Segantini, παρά το ότι διαφορετικοί μεταξύ τους, ανήκουν στους πιο αντιπροσωπευτικούς και ποιοτικούς εκπροσώπους αυτών των νέων τάσεων.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ:
Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013, ώρα 19.30
Διάλεξη του Μauro Galantino
“Αρχιτεκτονική”
Γεννημένος στο Μπάρι το 1953, ο Mauro Galantino πήρε το πτυχίο στην αρχιτεκτονική σύνθεση στη Φλωρεντία το 1979. Από το 1981 έως το 1983 μετακόμισε στο Παρίσι, όπου σπούδασε δίπλα στον Henri Ciriani και συνεργάστηκε με τα γραφεία των Chemetov και Devillers. Το 1983 μετακόμισε στο Μιλάνο για να εργαστεί με τον Vittorio Gregotti παραμένοντας στο στούντιο του μέχρι το 1987. Την ίδια χρονιά άνοιξε το δικό του γραφείο και ξεκίνησε να διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Γενεύης, όπου εργάστηκε μέχρι το 1994. Έκτοτε έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χιρόνα, στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Στρασβούργου, του Paris Belleville, στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης, ενώ σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής στο IUAV της Βενετίας.
Οι αρχιτεκτονικές του μελέτες εκτείνονται από τις μικρές ιδιωτικές αναθέσεις στα μεγάλα δημόσια έργα, με εμφανή μια ιδιαίτερη φροντίδα για τη λεπτομέρεια στην απεικόνιση του χώρου. Έχει συμμετάσχει σε πάνω από εξήντα διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας μεγάλες διακρίσεις. Μεταξύ αυτών, η μελέτη για το διαγωνισμό ανάπλασης της Piazza Fontana στο Μιλάνο μέχρι τον τελευταίο που κέρδισε πρόσφατα για το Συγκρότημα Είσοδου στην πόλη της Βενετίας.
Σύμφωνα με τον Vittorio Gregotti «Η αρχιτεκτονική του ακρίβεια απορρέει από ένα βλέμμα ικανό να συνταιριάσει τη λεπτομέρεια με την πολεοδομική κλίμακα του κτιρίου, το κτίσμα με την εντύπωση στο χώρο».
Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2014, ώρα 19.30
Διάλεξη του Vincenzo Latina
“Παραλλαγή, Αλληλουχία,( Επαλληλία. Διάρκεια και Mετασχηματισμός στην αρχιτεκτονική”)
Ο Vincenzo Latina (Συρακούσες 1964) είναι Σικελός αρχιτέκτονας ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στο πρόβλημα της ένταξης νέων αρχιτεκτονικών δομών στο αστικό τοπίο των ιστορικών πόλεων, καθώς και στη δημιουργία δομών με έντονο τοπικό και μεσογειακό χαρακτήρα, που προσεγγίζει όμως με κριτική διάθεση χωρίς επιδεικτικές ή τετριμμένες αναφορές. Η πρωτότυπη αντίληψή του για την ανάκτηση των αρχαίων στοιχείων στο πλαίσιο μιας απελευθερωμένης σύγχρονης διάστασης τον καθιστούν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στο ελληνικό κοινό.
Από το 2001 είναι πανεπιστημιακός ερευνητής στην αρχιτεκτονική και αστική σύνθεση στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Κατάνια με έδρα στη Συρακούσες, όπου αναπτύσσει διδακτική και ερευνητική δραστηριότητα. Έχει συμμετάσχει σε εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις. Μεταξύ αυτών, αναφέρουμε το πρώτο βραβείο για την υλοποίηση του επιβατικού σταθμού στο λιμάνι των Συρακουσών το 2009 και τη Medaglia d’Oro all’Architettura Italiana 2012 (Xρυσό Μετάλλιο ιταλικής Αρχιτεκτονικής) στην Triennale του Μιλάνου.
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014, ώρα 19.30
ΔιάλεξητωνCarlo Cappaiκαι Maria Alessandra Segantini – Studio C+S
“-scape Adaptors”
Oι CarloCappai και MariaAlessandraSegantini, με δικό τους γραφείο στο Τρεβίζο από το 1994, αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο Iuav της Βενετίας το 1991. Έχουν εκπονήσει σημαντικά έργα, όπως το νέο Δικαστικό Μέγαρο της Βενετίας και τη Φοιτητική Εστία της Φλωρεντίας. Έχουν νικήσει σε πολλούς σημαντικούς διαγωνισμούς, ενώ το 2012 τιμήθηκαν με το ειδικό βραβείο Medaglia d’Oro perl’architetturaitaliana στην Triennale του Μιλάνου. Έχουν εκθέσει έργα τους στην 8η, 12η και 13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, στο MIT της Βοστώνης, στην Triennale του Μιλάνου, στη Citè de l’Architecture et du Patrimoine του Παρισιού, στο Architekturzentrum της Βιέννης και στο RIBA του Λονδίνου.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκουν σε σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το ΜΙΤ της Βοστώνης, το Syracuse University και το Πανεπιστήμιο του Xάρβαρντ, στις Σχολές Αρχιτεκτονικής της Βενετίας και της Φερράρα, στο HasselSchoolofArchitecture στο Βέλγιο και στο UΕL του Λονδίνου. Το 2012 οι εκδόσεις Alinea της Φλωρεντίας εξέδωσαν μια μονογραφία αφιερωμένη στο έργο τους.
O Ανδρέας Γιακουμακάτος σπούδασε μουσική και αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία και τη Βενετία. Δίδαξε για πολλά χρόνια στη Σχολή Αρχιτεκτόνων της Φλωρεντίας, διευθύνοντας παράλληλα τον εκδοτικό οίκο Aletheia. Μετά από μια περίοδο διδασκαλίας στη Σχολή Αρχιτεκτόνων της Θεσσαλονίκης, σήμερα είναι καθηγητής ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχει διδάξει επίσης στη Βαρκελώνη, το Βερολίνο και το Τόκυο. Είναι μέλος της ιταλικής Εθνικής Ένωσης Νεοελληνικών Σπουδών και μεταφραστής στα ελληνικά βιβλίων όπως “Το μέλλον του ‘κλασσικού’” του SalvatoreSettis. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων κι εκατοντάδων άρθρων ιστορίας και κριτικής της αρχιτεκτονικής· είναι επίσης συνεργάτης της εφημερίδας “Το Βήμα”. O Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας CarloAzeglioCiampi του έχει απονείμει τον τίτλο του Ιππότη της Ιταλικής Δημοκρατίας.
Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών
Πατησίων 47 – 10433 – Aθήνα
Tηλ: +30 210 5242646, fax: +30 210 5242714
www.iicatene.esteri.it – eventi.iicatene@esteri.it
www.facebook.com/IICAtene – www.twitter.com/IICAtene