Με 24 γράμματα & όχι μόνο
Εργαστήριο Γραφής / Βιβλιοθήκη / Με 24 γράμματα και όχι μόνο / Εκδόσεις
ΕΡΓΑστήριο ΓΡΑΦΗΣ
Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης – Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης
Το 2018 το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος δημιουργεί το ΕΡΓΑστήριο ΓΡΑΦΗΣ.
Το Εργαστήριο ΓΡΑΦΗΣ σκοπεύει στην οργάνωση και διαχείριση πολιτιστικών και ιστορικών τεκμηρίων. Σκοποί του αποτελούν η συντήρηση, διάσωση, καταγραφή, μικροφωτογράφηση, ταξινόμηση, ευρετηρίαση, αξιολόγηση, μελέτη, έρευνα και εποπτεία του αρχειακού υλικού, τόσο του Μουσείου, όσο και των κοινοτήτων και φορέων της ευρύτερης περιοχής της Θράκης (περισσότερα από 3500 στοιχεία για το 2018).
Ειδικότερα, συγκεντρώνει και διαχειρίζεται, ψηφιοποιεί και τεκμηριώνει συλλογές έντυπου και οπτικοακουστικού υλικού δημοσίων και ιδιωτικών αρχείων, που σχετίζονται με την ιστορία των πληθυσμιακών μετακινήσεων και εγκαταστάσεων, της οικονομικής, διοικητικής, εκπαιδευτικής, κοινωνικής οργάνωσης και τις δομές της ξανθιωτικής κοινωνίας καθ’ όλον τον 20ό αι. και τον 21ο αι.:
α. βιβλίων και εγγράφων (δημοτολογίων, οικονομικών, λογιστικών, αποδείξεων συνδιαλλαγών, λογαριασμών, κ.ά.), σχολικών – εκπαιδευτικών (μαθητολογίων, βαθμολογίων, πιστοποιητικών φοιτήσεως, κ.ά.), θρησκευτικής ζωής (αφιερωτικών καταλόγων εκκλησιών, κ.ά.), εφημερίδων και περιοδικού Τύπου, κοινωνικών και οικογενειακών χειρογράφων [ιδιοκτησιών, γαμήλιων πράξεων, κληρονομικού και εθιμικού δικαίου (π.χ.) προικοσύμφωνων, κ.ά.], επιστολών (προσωπικής, επαγγελματικής και υπηρεσιακής αλληλογραφίας), λογοτεχνικών καταγραφών
β. φωτογραφικών και οπτικοακουστικών τεκμηρίων
γ. αντικειμένων υλικού βίου.
Το έργο του Εργαστηρίου ΓΡΑΦΗΣ αποσκοπεί στην ανάδειξη, προβολή και διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ποικιλία και ο πλούτος των πληροφοριών τών εν λόγω εγγράφων καλύπτουν ευρύτατο φάσμα της τοπικής Ιστορίας (οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πλέγματα σχέσεων και ιδεολογιών της εκάστοτε εποχής κλπ.). Πρόκειται για μια μικροϊστορία, που επιδιώκει να προσεγγίσει ιστορικές όψεις- οι οποίες ενίοτε υπέστησαν επί μακρόν αόριστη ή ελλιπή αντιμετώπιση-, επιπροσθέτως με την αξιοποίηση ντοκουμέντων ιστορικού, λαογραφικού, ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος μέσω των οποίων «ομιλούν οι σιωπές». Υπενθυμίζουμε τις θέσεις ότι (π.χ.) η οπτική εικόνα σημειοδοτεί και αναπαριστά το πρόσωπο της Ιστορίας, είναι η ατομική, η προσωπική «Ιστορία με ονοματεπώνυμο»· η φιλμική αποτύπωση αντικατοπτρίζει και μαρτυρεί τις συγκυρίες της εποχής μέσα από τα δρώντα υποκείμενα, αναπαριστά τους ανθρώπους «μέσα στον καθρέπτη».
Ταυτόχρονα το έργο του Εργαστηρίου ΓΡΑΦΗΣ αποβλέπει στη δημιουργία υποδομών για τη διαχείριση της γνώσης. Ειδικότερα:
- στην αρχειοθέτηση του υλικού σε ψηφιακή μορφή και τη διαμόρφωση μια άρτιας οργανωμένης ψηφιακής βιβλιοθήκης, που θα περιέχει το περιεχόμενο τών άνω αρχείων ταξινομημένο κατά θεματικούς καταλόγους, αποθηκευμένο με πλήρη κωδικοποίηση, επιπλέον με την τεκμηρίωση εκάστου εγγράφου / ηχητικού ντοκουμέντου / αντικειμένου
- στην παροχή για τον ερευνητή, ιστορικό, δημοσιογράφο, πολίτη, κ.ά., της πρόσβασης μέσω ενός έξυπνου μηχανισμού αναζήτησης της πληροφορίας
- στη διασταύρωση του υλικού με τα επιστημονικού / ακαδημαϊκού κύρους επιλεγέντα εργαλεία έρευνας [Επιτόπια Εθνογραφική Έρευνα, Έρευνα Βάθους, Ομάδες Εστίασης, Ανάλυση Περιεχομένου] και κυρίως με την Προφορική, δηλαδή τη βιωμένη Ιστορία, με σκοπό να καταγραφεί το υποκειμενικό βίωμα, ώστε η «συνεργασία» αρχειακών πηγών και προφορικών μαρτυριών να επιφέρει ένα αρτιότερο, συνολικό αποτέλεσμα, μια πληρέστερη Ιστορία. Υπενθυμίζουμε την ευρέως αποδεκτή επιστημονική θέση ότι η Προφορική Ιστορία λειτουργεί ως συμπλήρωμα των Πηγών
- στην αποτελεσματική διαφύλαξη του υλικού από τη φθορά του χρόνου μέσω της ψηφιοποίησής του
- στη συνεργασία με κατόχους ιδιωτικών αρχείων, ακόμη με τις αρχές της Εκκλησίας, τους θρησκευτικούς φορείς, κ.ά., με σκοπό τη διάσωση τεκμηρίων αρχειακής μνήμης.
Στους ωφελουμένους του παρόντος έργου του Εργαστηρίου ΓΡΑΦΗΣ περιλαμβάνονται:
- ο επιστημονικός κόσμος (ερευνητές, μελετητές). Το τοπικό ιστορικό αρχείο τίθεται στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, καθίσταται εργαλείο για την επιτέλεση του ερευνητικού έργου του, πηγή για τους εκπαιδευτικούς / ακαδημαϊκούς φορείς (καθηγητές, ερευνητές, φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) που ερευνούν τη νεώτερη και σύγχρονη Ιστορία. Εκ παραλλήλου αποτελεί χώρο έρευνας τεκμηρίων της τοπικής Ιστορίας, η σημασία και το παιδαγωγικό ενδιαφέρον της οποίας έχουν καταστεί ευρέως αποδεκτά, καθώς στις εκπαιδευτικά προηγμένες χώρες ήδη αυτή συνιστά πεδίο μελέτης
- πολίτες και ειδικές ομάδες κοινού (π.χ.: σύλλογοι) αποκτούν πλήρη πρόσβαση σε ιστορικά αρχεία
- εν τέλει, οι μελλοντικοί μελετητές θα κατέχουν ένα διαθέσιμο υλικό που αφορά στη διαχρονική και συγχρονική ζωή των Ξανθιωτών (καθημερινότητα και συγκυρία), σημείο αναφοράς και παρακαταθήκη.
Το Εργαστήριο ΓΡΑΦΗΣ στελεχώνεται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό: τις κ.κ. Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου – Διδάκτορα Λαογραφίας Δ. Π. Θράκης και Σταυρούλα Ανέστη – Ιστορικό.
Στεγάζεται στο κτήριο του Μουσείου και στον χώρο της ΚαπνΑποθήκης της ΦΕΞ, όπου αποθηκεύεται μέρος του αρχειακού υλικού. Αξιοποιεί τις υπάρχουσες υλικοτεχνικές υποδομές του Μουσείου και των εργαστηρίων της ΦΕΞ. Επιπροσθέτως, συνεπικουρείται από νέο εξοπλισμό.
Βιβλιοθήκη ΦΕΞ
Η βιβλιοθήκη της ΦΕΞ είναι μια ζωντανή ιστορία για το Νομό της Ξάνθης. Έχει συνδεθεί το όνομά της με τον Στέφανο Ιωαννίδη, πρόεδρο της ΦΕΞ και διευθυντή της νεοσύστατης και μοναδικής τότε (1955) βιβλιοθήκης. Έπειτα, δωρίστηκε στο Δήμο Ξάνθης, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ ένα άλλο μέρος της οργάνωσε την πρώτη βιβλιοθήκη των Αβδήρων.
Σήμερα περιλαμβάνει ένα σημαντικό αριθμό από περιοδικές εκδόσεις και είναι θεματική.
Κορμός της είναι το ιστορικό και λαογραφικό τμήμα με έμφαση στην Θράκη και ιδιαίτερα στην Ξάνθη.
Οι υπόλοιπες θεματικές της αφορούν τις ανάγκες των ομάδων της ΦΕΞ (θεατρική – κινηματογραφική – φωτογραφίας – εικαστικών κλπ) ενώ δωρεές ενισχύουν μικρές και ιδιαίτερες βιβλιοθήκες.
Με 24 γράμματα και όχι μόνο
«Νομίζω πως η τηλεόραση βοηθάει τον πολιτισμό. Κάθε φορά που κάποιος την ανάβει σπίτι μου πηγαίνω στο διπλανό δωμάτιο και διαβάζω». Γκράουτσο Μαρξ
ΔΙΑΒΑΣΜΑ …διάβασμα μια λέξη που την ακούμε από μικροί.
Η μαμά παροτρύνει τα παιδιά να διαβάσουν τα μαθήματά τους, οι δάσκαλοι τους μαθητές τους, οι καθηγητές τους φοιτητές τους…
Κάποιοι καταφέρνουν σ’ όλη αυτή τη διαδρομή να γνωρίσουν την άλλη πλευρά του «διαβάσματος», την πιο δημιουργική.
Μερικοί από τους μικρούς αναγνώστες καταφέρνουν να ζήσουν τη μαγεία των παραμυθιών και τότε το διάβασμα από συνήθεια μετατρέπεται σε αναγκαιότητα. Κάποιοι σε μεγαλύτερη ηλικία βιώνουν το διάβασμα διαφορετικά, ταξιδεύουν, γνωρίζουν και ζουν σε μέρη άγνωστα μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου.
Όπως και να έχει το ΒΙΒΛΙΟ είναι το ελιξίριο της νιότης, της ψυχαγωγίας, της επικοινωνίας και της αγάπης.
Το βιβλίο ένας φίλος πιστός και αλτρουιστής. Ένας φίλος που δε θα σε προδώσει ποτέ.
Δήμητρα Π. Πυργελή
Τα Σάββατα & ώρα 20.00 στο Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης
Η Λέσχη Ανάγνωσης, κι η μουσική βιβλιοθήκη σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πυργελή οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο κι όχι μόνο… Παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις με συγγραφείς, προβολές και αφιερώματα.
Εκδόσεις
Η ΦΕΞ από την ίδρυσή της δραστηριοποιήθηκε και στο χώρο της έκδοσης σε τομείς και παραγωγές όπως:
- «Παράδοση – ιστορία», σειρά 1 της ΦΕΞ
- «Κατάλογοι», σειρά 2 της ΦΕΞ
- «Τέχνη», σειρά 3 της ΦΕΞ
- «Ψηφιακές εκδόσεις», σειρά 4 της ΦΕΞ
- «Στοχαστικές Διαδρομές», σειρά 5 της ΦΕΞ
Πολλές εκδόσεις πριν το 1990, που η ΦΕΞ προσπαθεί να παρουσιάσει ψηφιακά μέσω τους ΕΡΓΑστηρίου ΓΡΑΦΗΣ, αλλά και νέες εκδόσεις
- Επαγγέλματα & επαγγελματίες στην Ξάνθη αρχές 20ου αιώνα /16 σελ / εξαντλήθηκε
- Ο καραγκιόζης και ο γεροπλάτανος / Βιβλίο εργαλείο με 16 έγχρωμες φιγούρες 6 χαρτονένιες /5€
- Εργαστήρι ζωγραφικής ΦΕΞ / Μ Αποστολίδου / 64σελ εγχρ./ εξαντλήθηκε
- Αναζήτηση κοινών ριζών του γλωσσικού ιδιώματος, ηθών και εθίμων/ Κύπρου – Νησιών Ανατολικού Αιγαίου και Θράκης / εξαντλήθηκε
- Πέντε διαδρομές στην παλιά πόλη / οδηγός / εξαντλήθηκε
- ΦΕΞ 50 χρόνια / 16σελ για τα 50 χρόνια της ΦΕΞ / εξαντλήθηκε
- Δρώμενα και Λαϊκό Θέατρο / Θ. Γραμματά / εξαντλήθηκε
- Μικρές ιστορίες της Ξάνθης / 8 Τόμοι / ελληνοαγγλικά/ / εξαντλήθηκε
- Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης/ ελληνοαγγλικά/ 256 σελ / 5€
- Το βλέμμα / Δ. Βλάχου / 187 σελ / 5€
- Ένα χαστούκι από παπαρούνες/ Δ. Βλάχου / 286 σελ. / 5€
- «Σπύρος Τζεννεττζης ο λαϊκός ποιητής της Ξάνθης» / 300 σελ. με cd/ 10€
Ψηφιακές Εκδόσεις σειρά 4 της ΦΕΞ
- Γιάννης Μενεσίδης – ζωγραφική / cd ROM / εξαντλήθηκε
- Εργαστήρι παιδικής ζωγραφικής / cd ROM / εξαντλήθηκε
- Μάρθα Αποστολίδου – Ακουαρέλες / cd ROM/ εξαντλήθηκε
