Έχουν περάσει 70 χρόνια από όταν τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία απελευθερώνοντας τους επιζώντες Εβραίους. Το 2005 ο ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος ενώ η Ελληνική Βουλή είχε ήδη από το 2004 ανακηρύξει την ίδια ημερομηνία «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος».
Η εβραϊκή παρουσία στον ελληνικό χώρο μαρτυρείται ήδη από την ύστερη αρχαιότητα. Ωστόσο, τον 15ο αιώνα, χιλιάδες ήταν οι διωγμένοι από την Ισπανία Εβραίοι που βρήκαν καταφύγιο στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Τους επόμενους αιώνες, χιλιάδες ακόμα Εβραίοι, διωγμένοι συχνά από τα δυτικά κράτη, βρήκαν καταφύγιο στη Θεσσαλονίκη πυκνώνοντας τον πληθυσμό της κοινότητας και συμβάλλοντας στην οικονομική και πνευματική πρόοδο της πόλης.
Εκτός όμως από τη Θεσσαλονίκη, ακμάζουσες εβραϊκές κοινότητες αναπτύχθηκαν και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως στην Αθήνα, στην Καβάλα, στα Ιωάννινα, στη Λάρισα, στην Κρήτη και αλλού.
Η κατάκτηση της Ελλάδας από τις ναζιστικές δυνάμεις σήμανε την αρχή του τέλους των εβραϊκών κοινοτήτων. Οι Έλληνες εβραίοι, ακολουθώντας την τραγική τύχη των ομοθρήσκων τους σε ολόκληρη την Ευρώπη μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και κυρίως στο Άουσβιτς. Ελάχιστοι ήταν όσοι κατάφεραν να επιστρέψουν στις εστίες τους με το τέλος του πολέμου.
Η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων και του ολοκαυτώματος ζωντανεύουν στις αίθουσες των Εβραϊκών Μουσείων της χώρας με ενδιαφέρουσες συλλογές, εκδόσεις, βιβλιοθήκες και εκπαιδευτικά προγράμματα. Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης
επικεντρώνεται στην πλούσια κληρονομιά της κοινότητας της πόλης. Στην Αθήνα, στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, συνεχίζεται η περιοδική έκθεση «Συναγωνιστής: Έλληνες Εβραίοι στην Εθνική Αντίσταση» που προβάλει τη δράση των Ελληνοεβραίων στα χρόνια της Αντίστασης ενώ την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθούν δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με το Ολοκαύτωμα.
