Γιώργος Ανδρειωμένος: «Ο Παλαμάς και η πολιτική»

Γιώργος Ανδρειωμένος: «Ο Παλαμάς και η πολιτική» κριτική της Ανθούλας Δανιήλ κείμενο: Ανθούλα Δανιήλ Το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με τον τίτλο Ο Παλαμάς και η πολιτική και τη διευκρίνιση, «στην πρώιμη και ύστερη φάση της ζωής του», επιμερίζεται σε δύο κύρια μέρη, στα οποία ο συγγραφέας και καθηγητής πανεπιστημίου Γιώργος Ανδρειωμένος ερευνά και μελετά τον ποιητή που δέσποσε στα ελληνικά Γράμματα μισό αιώνα, δημιούργησε Σχολή και επηρέασε πολλούς νεότερους ποιητές. Ο Ανδρειωμένος γράφει χαρακτηριστικά ότι τον Παλαμά «δεν τον άφησαν ασυγκίνητο οι αντάρες των συγκλονιστικών γεγονότων των οποίων έγινε μάρτυρας». Και τα γεγονότα αυτά είναι και πολλά και δυσάρεστα: πτώχευση, σχεδόν εθνική πανωλεθρία, αναγέννηση, καταστροφή, πολιτική αστάθεια, διχασμός, δικτατορίες, πόλεμος.Ο συγγραφέας στον πρόλογό του μας δίνει τα απαιτούμενα στοιχεία για να κατανοήσουμε το περιεχόμενο του βιβλίου του και τον τρόπο με τον οποίο μεθόδευσε το υλικό που είχε στα χέρια του. Παρακολουθεί τον ποιητή στην πρώιμη και ύστερη φάση της ζωής του, με πρωτοβουλίες που δεν είχαν προσεχθεί από τους ενασχολούμενους επιστήμονες με τον Παλαμά ή δεν είχαν μελετηθεί συστηματικά. Ο ίδιος όμως οργάνωσε δύο συνέδρια για τον ποιητή το 2003 και 2013 με αφορμή τα εξήντα και εβδομήντα χρόνια από τον θάνατό του και αυτά είναι οι κύριες μελέτες αυτού του βιβλίου.Στο πρώτο μέρος, γίνεται λόγος για τον Παλαμά ως κοινοβουλευτικό συντάκτη, όταν σατιρίζει συνεδριάσεις της Βουλής στη δεκαετία του 1880 και δημοσιεύει τα κείμενά του στο πολιτικοσατιρικό περιοδικό του Βλάση Γαβριηλίδη Μη χάνεσαι και στον Ραμπαγά. Οι σπαρταριστές περιγραφές που αποδίδουν τον στοχασμό του συντάκτη τους και τη γραμμή της εφημερίδας έχουν θέμα την κοινοβουλευτική επικαιρότητα, τις πολιτικές ζυμώσεις, τις κινήσεις στα χρόνια της διακυβέρνησης από τον Τρικούπη και άλλα. Από τα κείμενα αυτά, που δημοσιεύτηκαν μεταξύ Οκτωβρίου του 1882 και Μαρτίου του 1883, τα πενήντα τέσσερα υπογράφονται με το ψευδώνυμο «Κουτρούλης» και τα τέσσερα παραμένουν ανώνυμα· όλα συμπεριλαμβάνονται στη στήλη «Βουλή». Παράλληλα, προς τεκμηρίωση των θέσεών του, μας παραθέτει πολλά αποσπάσματα από τα έντυπα της εποχής, ενώ ο ίδιος ο Γαβριηλίδης μας διαβεβαιώνει ότι «ο Κωστής Παλαμάς [είναι] ο συντάκτης των Πρακτικών της Βουλής του Μη χάνεσαι». Δείγμα της παλαμικής σάτιρας μας δίνει το χαστούκι του Λάκωνα βουλευτή Δημητρακάκη στον συνάδελφό του Μάνδαλο, για το οποίο ο Παλαμάς έγραψε:«Ω πατέρες, ξυλοκοπείσθε! Άλλην ευχή δεν έχω να σας δώσω. Το ξύλον εβγήκεν από τον παράδεισον […] αν επιμελώς καλλιεργήσητε τα παραδείσια δένδρα, θα καταστήσητε παραδείσιαν και την βουλήν σας. […] Ω νομοθέται, ξυλοκοπείσθε! Αφού επί της ράχεώς σας προκαλείτε το ξύλον, θα ειπή ότι ατακτείτε ως παιδία σχολείου […] Ω αντιπρόσωποι, ξυλοκοπείσθε! Τουλάχιστον το ξύλον δεικνύει ότι δυνατόν να είσθε άνδρες».Ο Ανδρειωμένος παρατηρεί ότι θα είχε ενδιαφέρον να ελεγχθούν τα Πρακτικά της Βουλήςσε αντιπαραβολή με τα κείμενα του Παλαμά «για να εκτιμηθούν ασφαλέστερα… όσα γράφει».